Apóstol Pabloeʼ jach u yojel bukaʼaj loob jeʼel u beetik le tuusoʼob ku taaloʼob tiʼ Satanasoʼ, baʼaleʼ uláakʼ cristianoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maʼatech u beetkoʼob u cuentail. Yaan tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Corintooʼ ku tuklikoʼob jach maʼalob yaniloʼob yéetel mix bikʼin kun xuʼulul u meyajtikoʼob Dios (1 Cor. 10:12). Le oʼolal Pabloeʼ tu kʼaʼajsajtiʼob: «Saajken ka úuchukteʼex wa baʼax, jeʼex úuchik tiʼ Eva le ka táabsaʼab tumen le kaan yéetel le naʼat yaantiʼ utiaʼal u táabsajoʼ, saajken xan ka kʼaskúuntaʼak a tuukuleʼex yéetel ka náachkuntaʼakeʼex tiʼ le jaajil bey xan tiʼ le kuxtal maʼ kʼasaʼan ku taal tiʼ Cristooʼ» (2 Cor. 11:3).

Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Pablooʼ ku yeʼesiktoʼon u kʼaʼabéetil k-kanáantikba. Utiaʼal maʼ u kʼaskúuntaʼal k-tuukul tumen le propagandaʼob ku tsʼáaik Satanasoʼ, kʼaʼabéet maʼ u tuʼubultoʼon bukaʼaj loob jeʼel u beetiktoʼon wa maʼ k-kanáantikbaeʼ.

Yaʼab propagandaʼobeʼ ku beetaʼal chéen utiaʼal u kʼaskúuntaʼal baʼaxoʼob ku tuklik máak yéetel baʼaxoʼob ku beetik. Junpʼéel libroeʼ ku yaʼalikeʼ teʼ propagandaoʼ «ku tuʼusul máak, ku yeʼesaʼal bey jaaj baʼax ku yaʼalaʼaleʼ, ku beetaʼal u creertik máak baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ, ku suʼusutaʼal u tuukul yéetel ku péeksaʼal u beet baʼax ku yilik». Utiaʼal lelaʼ ku yeʼesaʼal «baʼaloʼob kʼaastak tiʼ yéetel suʼtsiltak, baʼaxoʼob maʼ maʼalobiʼ yéetel jeʼel u beetkoʼob kʼaas tiʼ máakeʼ» (Propaganda and Persuasion).

¿Baʼaxten jach unaj k-kanáantikba tiʼ le propagandaʼob beyaʼ? Tumen bey jeʼex  junpʼéel gas maʼ tu páajtal u yilaʼal yéetel u yuʼubaʼal u bookeʼ, maʼatech k-tsʼáaik cuenta k-úutsʼbentik, tsʼoʼoleʼ jujunpʼíitil u kʼaskúuntik k-conciencia. Vance Packard, juntúul máak ku xokik baʼaxoʼob ku beetik wíinikeʼ, ku yaʼalikeʼ le propagandaoʼ «ku suʼusuʼutik máak chéen minaʼan u cuentail». Uláakʼ juntúul máakeʼ ku yaʼalikeʼ le propagandaoʼ tsʼoʼok u péeksik yaʼab xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob «u beetoʼob baʼaloʼob jach píitmáanjaʼan kʼaasiloʼob» yéetel tsʼoʼok u beetik u kíimsaʼal yaʼab máak, u yantal baʼateltáambaloʼob, u pʼektaʼal máak yoʼolal u raza, yoʼolal u religión yéetel u beetaʼal uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak tiʼ máak (Easily Led—A History of Propaganda).

Wa chéen wíinikoʼob séebaʼan u tuskoʼon yéetel le propagandaoʼ, ¿maʼ wa túun maas séebaʼan jeʼel u tuskoʼon Satanaseʼ? Letiʼeʼ desde úuch káajak u jach ilik baʼaxoʼob ku beetik wíinik. Tumen tiaʼan le yóokʼol kaab yáanal u páajtaliloʼ, jeʼel u meyajtiʼ jeʼel baʼaxak utiaʼal u kʼiʼitbesik u tuusoʼobeʼ (1 Juan 5:19; Juan 8:44). U pixmaj u tuukul yaʼabkach máakoʼob, le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ u tusmaj tuláakal «le yóokʼol kaabaʼ» (Apo. 12:9; 2 Cor. 4:4). ¿Bix jeʼel k-kanáantik maʼ u tuskoʼoneʼ?

Jesuseʼ tu kaʼansaj junpʼéel baʼax jach jeʼel u yáantik máak utiaʼal maʼ u tuʼusleʼ. Tu yaʼalaj: «Yaan a kʼaj óoltikeʼex le jaajoʼ, le jaaj túunoʼ yaan u jáalkʼabtikeʼex» (Juan 8:31, 32). Baʼaleʼ jeʼex tiʼ junpʼéel baʼateltáambaleʼ, le baʼax ku yáax saʼataloʼ letiʼe u jaajiloʼ, tumen u jaats soldadoʼobeʼ ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak utiaʼal u tuskoʼob le uláakʼ soldadoʼoboʼ. Le soldadoʼob túunoʼ kʼaʼabéet u jach kanáantkubaʼob utiaʼal maʼ u tuʼusloʼob. Toʼon xaneʼ bey xan kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal maʼ u tuskoʼon le Kʼaasilbaʼaloʼ. Jéeobaeʼ u tsʼaamajtoʼon le Biblia utiaʼal maʼ k-tuʼusloʼ. Tuláakal le baʼax ku yaʼalikoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u kʼaskúuntaʼal k-tuukul tumen le propaganda ku taal tiʼ Satanasoʼ (2 Tim. 3:16, 17).

Baʼaleʼ Satanaseʼ u yojel táan k-kanáantikba tiʼ letiʼ. Le oʼolal ku meyaj jejeláas baʼaloʼob tiʼ utiaʼal u náaysik u yóol máak utiaʼal maʼ u xokik le Bibliaoʼ. ¡Maʼ a chaʼik u tuskech! (Efe. 6:11.) Kʼaʼabéet k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-naʼatik tubeel le u jaajil yaan teʼ Bibliaoʼ (Efe. 3:18). Le profesor Noam Chomskyoʼ, ku yaʼalik: «Mix máak jeʼel u yoksik u jaajil tu tuukul máakeʼ. Baʼaxeʼ cada juntúul unaj u yoksikiʼ». Le oʼolal cada juntúul tiʼ toʼon  unaj u xakʼalxoktik tubeel le Biblia sáamsamaloʼ (Bax. 17:11).

Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ Satanaseʼ maʼ u kʼáat ka k-tukult tubeel baʼaxoʼob k-beetkiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen jeʼex u yaʼalik junpʼéel libroeʼ, maas séebaʼan u tuʼusul máak tumen le propaganda wa maʼ tu waʼatal u tukult baʼax ken u beetoʼ (Media and Society in the Twentieth Century). Le oʼolaleʼ maʼ a jáan creertik tuláakal baʼax ku yaʼalaʼaltech (Pro. 14:15). Meyajnaktech le tuukul yéetel le naʼat u tsʼaamajtech Dios utiaʼal a wilik wa jaaj le baʼax ku yaʼalaʼaltechoʼ (Pro. 2:10-15; Rom. 12:1, 2).

U nuuktakil le soldadoʼoboʼ ku meyajtiʼob le propagandaʼob utiaʼal u beetkoʼob u sajaktal le soldadoʼob yanoʼob tu contraʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ ku yilkoʼob ka baʼatelnakoʼob ichiloʼob wa ka u náachkuntubaʼob tiʼ u maasil soldadoʼob. Juntúul u nojchil u soldadoiloʼob Alemaniaeʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ peʼernajoʼob teʼ Yáax Nojoch Baʼateltáambaloʼ, tumen le uláakʼ soldadoʼoboʼ «meyajnajtiʼob le propaganda utiaʼal u sajakkúuntkoʼob jeʼex u sajakkúuntaʼal juntúul tʼuʼul tumen juntúul kaaneʼ». Satanaseʼ bey xan u beetik utiaʼal u xuʼulul u biskuba le sukuʼunoʼoboʼ. Letiʼeʼ jeʼel u beetik u kʼuuxiloʼobeʼ wa u náachtal tiʼ u kaajal Jéeoba juntúul máax beetaʼab baʼax maʼ maʼalob tiʼiʼ.

¡Maʼ a chaʼik a tuʼusul! Chaʼa a nuʼuktaʼal tumen le Bibliaoʼ. Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikbaeʼ, unaj k-perdonartikba tu jaajil k-óol yéetel le sukuʼunoʼoboʼ, lelaʼ unaj k-beetik tu séebaʼanil ken yanak talamiloʼob (Mat. 5:23, 24; Col. 3:13, 14). Ku yaʼalik xan toʼon maʼ unaj k-náachkuntikba tiʼ le múuchʼuliloʼ (Pro. 18:1). Bey túunoʼ, maʼalob ka k-il bix yaniloʼon utiaʼal k-tsʼáaik cuenta wa maʼ táan u kʼaskúuntaʼal k-tuukul tumen Satanasiʼ. Jeʼex le ka beetaʼab junpʼéel baʼax beet u yaatal a wóoleʼ, ¿baʼax ta beetaj? ¿Ta weʼesaj wa ka tuukul jeʼex le máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ? (Gal. 5:16-26; Efe. 2:2, 3.)

Wa juntúul soldado ku káajal u tuklik baʼaloʼob maʼ unaj yoʼolal máax nuʼuktikeʼ, maʼ ken u tsʼáa u yóol baʼateʼel. Le oʼolal le enemigoʼoboʼ ku beetkoʼob propagandaʼob utiaʼal u kʼaskúuntik u tuukul le soldadoʼoboʼ. Ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob jeʼex: «Maʼ unaj a creertikeʼex baʼax ku yaʼalik le máax nuʼuktikeʼexoʼ», wa «¡Táan u beetkoʼob u binteʼex kʼaasil!». Wa ku beetkoʼob baʼax maʼ maʼalobeʼ ku  aprovechartikoʼob utiaʼal u chíikbeskoʼob bey jach kʼaas le baʼax tu beetoʼoboʼ. Satanaseʼ bey u beetik xanoʼ. Letiʼeʼ yaʼab baʼaxoʼob ku beetik utiaʼal u xuʼulul k-confiar tiʼ le máaxoʼob u tsʼaamaj Jéeoba utiaʼal u nuʼuktik u kaajaloʼ.

¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u tuskoʼon Satanás? Maʼ u xuʼulul u chúukpajal a wóol tiʼ u kaajal Jéeoba mix tiʼ le máaxoʼob u tsʼaamaj utiaʼal u nuʼuktik u kaajal, kex j-kʼeban máakoʼoboʼ (1 Tes. 5:12, 13). Maʼ a creertik baʼax ku yaʼalik le apostataʼoboʼ wa baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob pʼekmil u kaajal Jéeoba kex bey jaaj baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ (2 Tes. 2:2; Tito 1:10). Beet le baʼax aʼalaʼab tiʼ Timoteoaʼ: «Maʼ u xuʼulul a tsʼáaik a wóol tiʼ le baʼaxoʼob ta kanaj yéetel oksaʼab ta tuukul a creertoʼ, tumen a wojel tiʼ máaxoʼob ta kanaj» (2 Tim. 3:14, 15). ¿Máasaʼ yaʼab baʼax eʼesik jeʼel u páajtal a confiar tiʼ le palitsil chúukaʼan u yóoloʼ? ¿Maʼ wa yaʼab baʼax eʼesik táan u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jéeoba desde walajki cien añosaʼ? (Mat. 24:45-47; Heb. 13:7, 17.)

Yaan uláakʼ bix u tuskoʼon Satanás. Yaan kʼiineʼ ku beetik k-sajaktal. Junpʼéel libro ku tʼaan tiʼ bix u tuʼusul máak tumen le propagandaoʼ, ku yaʼalikeʼ lelaʼ «junpʼéel baʼax ku beetaʼal utiaʼal u tuʼusul máak desde úuchjeakil» (Easily Led—A History of Propaganda). Le profesor británico Philip Tayloroʼ, ku yaʼalikeʼ le asirioʼoboʼ tu «sajakkúuntoʼob u enemigoʼob yéetel tuusnajoʼob tu contraʼob» utiaʼal u ganartikoʼob. Satanás xaneʼ ku sajakkúuntik máak, ku beetik u chʼaʼpachtaʼal, u kíimil wa ku beetik u muʼyajtik uláakʼ baʼaloʼob utiaʼal u xuʼulul u meyajtik Jéeoba (Isa. 8:12; Jer. 42:11; Heb. 2:15).

¿Yaan wa a chaʼik u sajakkúuntikech Satanás ka tak u beet u lúubul a wóol wa ka u beet a lúubul tiʼ baʼax kʼaas? Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Maʼ a chʼaʼikeʼex saajkil tiʼ le máaxoʼob kíimsik le wíinkliloʼ, baʼaleʼ ken tsʼoʼokkeʼ mix baʼal uláakʼ jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ» (Luc. 12:4). Mix juntéen ka máanak ta tuukul wa maʼ ken u kanáantech Jéeoba, letiʼe yaan u tsʼáaiktech «le páajtalil ku píitmáan tiʼ u muukʼ wíinikoʼ», lelaʼ yaan u beetik maʼ a sajaktal yéetel yaan u yáantkech utiaʼal u chúukpajal a wóol (2 Cor. 4:7-9; 1 Ped. 3:14).

U jaajileʼ yaan kʼiineʼ jeʼel u lúubul a wóol wa a sajaktaleʼ. Baʼaleʼ kʼaʼajs le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Josueoʼ: «Maʼ a chʼaʼik saajkil mix u lúubul a wóol, tumen teen a Yuumtsil a [Dios,] tiʼ yanen ta wéetel jeʼel tuʼux bíin xiʼikecheʼ» (Jos. 1:9). Ken a wuʼuy lubaʼan a wóoleʼ orarnen tu séebaʼanil tiʼ Jéeoba utiaʼal a tsikbaltiktiʼ bix a wuʼuyikaba. Wa ka beetkeʼ «u jeetsʼelil Dios[eʼ]» yaan u kanáantik a puksiʼikʼal bey xan a tuukul, beyoʼ maʼ ken a chaʼa a tuʼusul tumen Satanás (Fili. 4:6, 7, 13).

¿Kʼajaʼan wa tech le baʼax tu yaʼalaj rabsaqué, juntúul máax túuxtaʼab tumen u reyil Asiria utiaʼal u sajakkúuntik u kaajal Dios? Le baʼax tu yaʼaloʼ óoliʼ beyaʼ: «Mix máak jeʼel u kanáantkeʼex tiʼ u reyil Asiriaeʼ. Mix Jéeoba, a Dioseʼex, jeʼel u páajtal u yáantkeʼexeʼ». Tu yaʼalaj xan: «Letiʼ túuxten utiaʼal in xuʼulsik tiʼ le kaajaʼ». Baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu líiʼsaj u yóol u reyil Judá yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Maʼ a chʼaʼik saajkil tu yoʼolal le poochʼiloʼob tu beetajten u palitsiloʼob u [reyil] Asiriaoʼ» (2 Rey. 18:22-25; 19:6). Ka tsʼoʼokeʼ tu túuxtaj juntúul ángel, letiʼeʼ tu kíimsaj 185 mil u soldadoiloʼob Asiria chéen tiʼ junpʼéel áakʼab (2 Rey. 19:35).

¿Tsʼoʼok wa a chaʼantik junpʼéel película tuʼux ku beetaʼal yaʼab baʼaloʼob tiʼ juntúul máak utiaʼal u tuʼusul sin ke u tsʼáaik cuenta? Taakchaj wa a waʼaliktiʼ: «¡Maʼ a beetik, chéen táan a tuʼusul!». Le angeloʼoboʼ táan xan u yilkoʼob baʼax k-beetik yéetel ku yaʼalikoʼob: «¡Maʼ a chaʼik u tuskech Satanás!».

Maʼ a chaʼik a tuʼusul tumen Satanás (Pro. 26:24, 25). Beet baʼax ku yaʼalik Jéeoba yéetel kʼub a wóol tiʼ letiʼ mantatsʼ (Pro. 3:5-7). Beet le baʼax ku yaʼalikaʼ: «In xibil paal, yanak a [naʼat] utiaʼal a beetik u kiʼimaktal in wóol» (Pro 27:11). Wa ka beetkeʼ yaan a kanáantik a tuukul yéetel maʼ ken u tusech Satanás.