«JACH yaʼab le baʼax kun jochbiloʼ, baʼaleʼ le máaxoʼob kun joochoʼoboʼ junpʼíitoʼob. Le oʼolaleʼ, kʼáat óolteʼex tiʼ u Yuumil le kool ka u túuxt uláakʼ máakoʼob utiaʼal le joochoʼ.» (Luc. 10:2.) Le tʼaanoʼob tsʼoʼok maas tiʼ dos mil años u yaʼal Jesusaʼ ku yeʼesik bix yanil u luʼumil Myanmar. ¿Baʼaxten? Tumen teʼeloʼ chéen 4,200 sukuʼunoʼob ku kʼaʼaytajoʼob tiʼ le 55 millones máakoʼob kajaʼanoʼoboʼ.

Baʼaleʼ Jéeoba, u «Yuumil le kool[oʼ]», tsʼoʼok u péeksik yaʼab sukuʼunoʼob tiʼ uláakʼ luʼumiloʼob utiaʼal ka xiʼikoʼob kʼaʼaytaj tu noojol-lakʼinil Asiaoʼ. ¿Bix úuchik u chʼaʼtuklikoʼob u binoʼobiʼ? ¿Baʼax áantoʼob? ¿Baʼax utsiloʼob tsʼoʼok u kʼamkoʼob? Koʼox ilik.

Maʼ sen úucheʼ, Kazuhiro, juntúul precursor kajaʼan Japoneʼ, tu tsʼáaj epilepsia tiʼ, tuʼub u yiikʼ, ka bisaʼab hospital. Le doctoroʼ tu yaʼalajtiʼ dos años maʼ ken u manejart coche. Kazuhiro túuneʼ tu tuklaj: «¿Baʼax túun ken in beete? Jach uts tin wich in beetik in precursoril, maʼ taak in pʼatkiʼ». Kazuhiroeʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka áantaʼak utiaʼal maʼ u xuʼulul u beetik u precursoril.

Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Junpʼéel mes máanakeʼ, juntúul in amigo táan u yáantaj Myanmareʼ tu yojéeltaj baʼax úuchteneʼ ka tu tʼanen. Letiʼeʼ tu yaʼalajten: ‹Way Myanmareʼ tiʼ autobús ku bin máak táanxel tuʼux. Wa ka taal wayeʼ jeʼel u páajtal u seguer a beetik a precursoril kex maʼ tu páajtal a manejareʼ›. Teen túuneʼ tin kʼáataj tiʼ le doctor wa jeʼel u páajtal in bin kajtal Myanmar kex kʼojaʼaneneʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalajten: ‹Taaljaʼan juntúul u neurologoil Myanmar way Japoneʼ. Yaan in presentartiktech. Wa ka kaʼa léekeleʼ letiʼeʼ jeʼel u yáantkecheʼ›. Tin wilaj núukaʼab in oración tumen Jéeoba».

Kazuhiro túuneʼ tu túuxtaj junpʼéel correo tu Betelil Myanmar utiaʼal u yaʼalik letiʼ yéetel u yataneʼ taak u binoʼob u beet u precursoriloʼobiʼ. Chéen cinco kʼiinoʼob tiʼ leloʼ núukaʼabtiʼob: «Koʼoteneʼex, kʼaʼabéettoʼon u maasil precursoroʼob». Kazuhiro yéetel Mari, u yataneʼ, tu konaj u cocheʼob, tu jóoʼsaj u visaʼob ka tu manoʼob u boletoʼob. Bejlaʼeʼ kiʼimak u yóoloʼob táan u yáantajoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil ich señas tu kaajil Mandalay. Kazuhiroeʼ ku yaʼalik: «Tuláakal le baʼax úuchtoʼonaʼ tu muʼukʼaʼankúuntaj k-fe tiʼ baʼax ku yaʼalik Salmo 37:5: ‹Tsʼáa a kuxtal tu kʼab Yuumtsil; kʼub óolnen tiʼ, letiʼ túuneʼ bíin u yáantech›».

Tu añoil 2014, le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob Myanmaroʼ tu kʼamoʼob yéetel kiʼimak óolal le sukuʼunoʼob binoʼob tiʼ junpʼéel asamblea especial beetaʼaboʼ. Yaʼab sukuʼunoʼob j-táanxel luʼumiloʼob binoʼob teʼ asambleaoʼ. Juntúul tiʼ le máaxoʼob binoʼoboʼ Monique, juntúul kiik yaan 34 años tiʼ kajaʼan Estados Unidos. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka suunajen le tsʼoʼok le asambleaoʼ, tin kʼáataj tiʼ Jéeoba ka u yáanten in wil baʼax unaj in beetik yéetel in kuxtal. Tsʼoʼoleʼ tin tsikbaltaj tiʼ in papá yéetel tiʼ in maama le baʼax taak in beetkoʼ. Tu yóoxtúuliloʼoneʼ maʼalob úuchik k-ilik ka xiʼiken áantaj Myanmar. Chéen baʼaleʼ táanil tiʼ in bineʼ sen orarnajen tiʼ Jéeoba yéetel tin páaʼtaj u máan junpʼéel tiempo». Letiʼeʼ ku yaʼalik baʼaxten tu beetaj beyoʼ.

Ku yaʼalik: «Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob ka u tukloʼob bajux ken u tojolttiʼob u beetkoʼob junpʼéel wa baʼax. Le oʼolal tin tuklaj: ‹¿Yaan wa ten u tojol utiaʼal in biniʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal in manik baʼaxoʼob kʼaʼabéetten kex maʼ yaʼab tiempo ka meyajnakeneʼ?›». Ka tsʼoʼokeʼ Moniqueeʼ tu yaʼalaj: «Bey túunoʼ tin tsʼáaj cuenta maʼ yaʼab taakʼin yaanten utiaʼal in bin áantaj Myanmariʼ». ¿Baʼax túun tu beetaj utiaʼal u páajtal u biniʼ? (Luc. 14:28.)

Letiʼeʼ ku seguer u yaʼalik: «Juntéenjeakeʼ in patronaeʼ tu yaʼalaj u kʼáat tʼaan tin wéetel. Jach sajakchajen, tumen tin tuklaj yaan u luʼsikten meyajeʼ. Baʼaleʼ maʼ tu luʼsajteniʼ, baʼaxeʼ tu yaʼalaj kiʼimak u yóol yoʼolal le meyaj kin beetkoʼ, le oʼolal tu yaʼalaj yaan u síikten junpʼíit taakʼin. Le ka tu tsʼáajteneʼ tin wileʼ jach letiʼe bukaʼaj kʼaʼabéetten utiaʼal in boʼotik in pʼaaxoʼ».

Moniqueeʼ tiʼ ku yáantaj Myanmar desde diciembre tiʼ 2014. ¿Bix u yuʼubikuba úuchik u bin áantaj teʼ tuʼux kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼoboʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach kiʼimak in wóol yanilen wayeʼ. Kin tsʼáaik xook tiʼ óoxtúul koʼoleloʼob. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ 67 años yaantiʼ, cada kéen xiʼiken in xíimbalteʼ táan u cheʼej kéen u méekʼen. Ka tu kanaj bix u kʼaabaʼ Dioseʼ joʼopʼ tak u yokʼol. Tu yaʼalajten: ‹Yáax in wuʼuyik bix u kʼaabaʼ Diosaʼ. Maas x-lóoʼbayanech tiʼ teen, baʼaleʼ tsʼoʼok a kaʼansikten junpʼéel baʼal jach jatsʼuts›. Ka tin wilaj táan u yokʼoleʼ joʼopʼ xan in wokʼol. Le baʼax tu yaʼalaj le koʼolelaʼ ku beetik u maas jatsʼutstal in wilik in wáantaj tuʼux maas kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼob». Maʼ sen úucheʼ Moniqueeʼ bin teʼ Escuela utiaʼal Máaxoʼob Kʼaʼaytik le Reinooʼ.

Le baʼax aʼalaʼab teʼ Anuario de los testigos de Jehová 2013 yoʼolal Myanmaroʼ tu péeksaj jujuntúul sukuʼunoʼob utiaʼal ka xiʼikoʼobiʼ. Li, juntúul kiik yaan 30 años tiʼ kajaʼan tu noojol-lakʼinil Asiaeʼ ku meyaj kaʼach bul semana, baʼaleʼ le baʼax tu xokaj teʼ Anuariooʼ le péeks u chʼaʼtukult u bin áantaj Myanmar. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka binen teʼ asamblea especial tu añoil 2014, tin kʼaj óoltaj juntúul sukuʼun yéetel u yatan ku kʼaʼaytajoʼob tiʼ le máaxoʼob tʼanik chino kajaʼanoʼob Myanmaroʼ. Tumen kin tʼanik chinoeʼ, tin chʼaʼtuklaj in bin utiaʼal in wáantaj teʼ grupo tʼanik chinooʼ. Teen yéetel Moniqueeʼ t-chʼaʼtuklaj k-múul meyaj Mandalay. Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ t-kaxtaj junpʼéel meyaj chúumuk kʼiin, ka joʼopʼ k-tsʼáaik xook tiʼ junpʼéel escuela. Tsʼoʼoleʼ t-kaxtaj junpʼéel naj naatsʼ utiaʼal k-kajtal. Kex jach ku beetik ooxol yéetel yaan uláakʼ baʼaloʼob k-aktáantikeʼ kiʼimak in wóol in wáantaj way tu kaajil Mandalayeʼ. U kajnáaliloʼob Myanmareʼ óotsiloʼob, baʼaleʼ jach utsoʼob yéetel jach ku yuʼubikoʼob le baʼax k-kʼaʼaytikoʼ. Jach ku kiʼimaktal k-óol kéen k-il bix u yáantkoʼon Jéeoba utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsil teʼ kʼaʼaytajoʼ. In wojel Jéeobaeʼ u kʼáat ka seguernak in wáantaj way Mandalayeʼ».

Yaʼab sukuʼunoʼob bijaʼanoʼob tuʼux maas kʼaʼabéet áantajeʼ tsʼoʼok u yilkoʼob bix u núukaʼal u oracionoʼob tumen Jéeoba. Jumpei yéetel Nao, u yatan yaan maas tiʼ treinta años tiʼobeʼ, tiaʼanoʼob kaʼach tiʼ  junpʼéel múuchʼulil ich señas yaan tu luʼumil Japoneʼ. ¿Baʼaxten binoʼob Myanmar? Jumpeieʼ ku yaʼalik: «Teen yéetel in wataneʼ taak k-bin áantaj táanxel tuʼux. Juntúul sukuʼun k-éet múuchʼulil kaʼacheʼ bin áantaj Myanmar. Toʼoneʼ binoʼon xan tu mesil mayo tiʼ 2010 kex maʼ yaʼab taakʼin yaantoʼoniʼ. Le sukuʼunoʼob yanoʼob Myanmaroʼ tu kʼamoʼonoʼob yéetel kiʼimak óolal». ¿Baʼax ku yaʼalik Jumpei yoʼolal le kʼaʼaytaj ku beetaʼal Myanmaroʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le máakoʼoboʼ uts tu tʼaan u yuʼubikoʼob le maʼalob péektsiloʼ. Kéen chaʼantaʼak le videoʼob ich señas tumen le máaxoʼob kóoktakoʼoboʼ ku kiʼimaktal u yóoloʼob. Jach kiʼimak k-óol úuchik k-taal áantaj wayeʼ».

¿Baʼax tsʼoʼok u beetik Jumpei yéetel Nao utiaʼal u boʼotkoʼob baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼob? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka máan tres añoseʼ tsʼoʼok k-xupik óoliʼ tuláakal le taakʼin k-líiʼsmoʼ, minaʼantoʼon u tojol utiaʼal k-boʼotik u rentail uláakʼ añooʼ. Sen orarnajoʼon tiʼ Jéeoba. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ u Betelil Myanmareʼ tu invitartoʼon utiaʼal k-beetik k-precursor especialil wa jaypʼéel mesoʼob. Úuchik k-confiar tiʼ Jéeobaeʼ letiʼeʼ maʼ tu pʼatoʼoniʼ. Mantatsʼ ku kanáantkoʼon». Maʼ sen úucheʼ Jumpei yéetel Naoeʼ binoʼob teʼ Escuela utiaʼal Máaxoʼob Kʼaʼaytik le Reinooʼ.

Simone, juntúul sukuʼun ku taal Italia yaan 43 años tiʼeʼ, tsʼokaʼan u beel yéetel Anna, juntúul kiik ku taal Nueva Zelanda yaan 37 años tiʼ. Letiʼobeʼ binoʼob xan áantaj Myanmar. ¿Baʼax beet u taaktal u binoʼobiʼ? Annaeʼ ku yaʼalik: «Letiʼe Anuario tiʼ 2013 tʼaanaj tiʼ Myanmaroʼ». Simoneeʼ ku yaʼalik xan: «Jach jatsʼuts k-ilik yaniloʼon way Myanmareʼ. Wayeʼ maʼ jach koʼoj le baʼaloʼoboʼ, le oʼolal maas yaan u tiempoil k-meyajtik Jéeoba. Jach jatsʼuts in wilik bix u kanáantkoʼon Jéeoba le kéen meyajnakoʼon tuʼux maas kʼaʼabéet áantaj» (Sal. 121:5). Annaeʼ ku yaʼalik xan: «Kin wuʼuyik jach kiʼimak in wóol. Maʼ yaʼab baʼaxoʼob yaantoʼoniʼ, le oʼolal maas kin máansik tiempo yéetel in wíicham. Tsʼoʼoleʼ tsʼoʼok u yaʼabtal k-amigoʼob. Le máakoʼoboʼ maʼ u pʼekmoʼob u j-jaajkunajoʼob Jéeobaiʼ, jach uts tu tʼaan u yuʼubikoʼob le maʼalob péektsiloʼ». ¿Baʼaxten ku yaʼalik beyoʼ?

Annaeʼ ku yaʼalik: «Junpʼéel kʼiineʼ tsikbalnajen yéetel juntúul x-chʼúupal teʼ mercadooʼ ka tin waʼalajtiʼ yaan in suut in wile. Ka binen in kaʼa xíimbalteʼ letiʼeʼ tu invitartaj juntúul u amiga. Ka binen tu kaʼatéeneʼ u invitartmaj uláakʼ u amigaʼob. Tuláakʼ juntéen ka binen in wileʼ tiaʼan uláakʼ u amigaʼobiʼ. Bejlaʼeʼ kin tsʼáaik xook tiʼ cinco tiʼ letiʼobiʼ». Simoneeʼ ku yaʼalik: «Le máaxoʼob yéetel k-tsikbaloʼ jach utsoʼob yéetel yaʼab baʼax taak u yojéeltikoʼob. Jach uts tu tʼaan u kankoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Maʼ tu yantal u tiempoil k-xook yéetel tuláakal».

¿Baʼaxoʼob anchaj u beetik jujuntúul tiʼ le sukuʼunoʼob binoʼob áantaj Myanmaroʼ? Mizuho, ku taal Japoneʼ, ku yaʼalik: «Teen yéetel Sachio, in wíichameʼ, úuch taakchajak k-bin k-áantaj yaanal luʼumil,  baʼaleʼ maʼ k-ojel tuʼuxiʼ. Le baʼaxoʼob tu tsikbaltaj le sukuʼunoʼob teʼ Anuario tiʼ 2013, jach kʼuch t-puksiʼikʼal. Ka joʼopʼ k-tuklik k-bin Myanmar». Sachioeʼ ku yaʼalik xan: «T-chʼaʼtuklaj k-pʼáatal junpʼéel semana Yangón, junpʼéel nojoch kaaj yaan Myanmar. K-kʼáat k-il bix le kuxtal teʼeloʼ. Le úuchik k-binoʼ tu yáantoʼon k-il jeʼel u páajtal k-bin áantajeʼ».

Rodney yéetel Jane, u yataneʼ, Australia u taaloʼob, letiʼobeʼ yaan kex cincuenta años tiʼob. Tiʼ ku yáantajoʼob Myanmar desde 2010 junmúuchʼ yéetel Jordan bey xan yéetel Danica, u paalaloʼob. Rodneyeʼ ku yaʼalik: «Jach tu péeksaj k-óol ka t-ilaj yaʼab máax taak u maas kaanbal tiʼ le Bibliaoʼ. Kin waʼalik tiʼ le familiaʼoboʼ ka u yiloʼob wa jeʼel u páajtal u binoʼob áantaj tiʼ junpʼéel luʼumil jeʼex Myanmareʼ». ¿Baʼaxten ku yaʼalik beyoʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Yaʼab utsiloʼob tsʼoʼok k-kʼamik úuchik k-taal áantaj wayeʼ. Yaʼab táankelmoʼobeʼ chéen chʼiikloʼob náajal utiaʼal u manikoʼob u celularoʼob, cocheʼob wa uláakʼ baʼaloʼob. Chéen baʼaleʼ k-paalaleʼ maas chʼiikloʼob u kʼaʼaytoʼob le maʼalob péektsiloʼ. Ku yilik u kankoʼob bix jeʼel u tsikbaloʼob yéetel le máaxoʼob taak u kankoʼob u maasil tiʼ le Bibliaoʼ yéetel ku líiʼskubaʼob utiaʼal u maas táakpajloʼob teʼ muchʼtáambaloʼ. Letiʼobeʼ jach u tsʼaamaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba».

Oliver, juntúul sukuʼun yaan 37 años tiʼ ku taal Estados Unidoseʼ, ku yaʼalik baʼaxten maʼalob ka xiʼik máak áantaj yaanal tuʼux. Ku yaʼalik: «In wáantaj táanxel luʼumileʼ jach tsʼoʼok u muʼukʼaʼankúuntik in fe yéetel ku yáantken in maas kʼub in wóol tiʼ Jéeoba kex jeʼel baʼalak ka in aktáanteʼ. In múul meyaj yéetel sukuʼunoʼob maʼ in kʼaj óoloʼob kaʼacheʼ, tsʼoʼok u yáantken in wileʼ chéen u Reino Dios unaj in tsʼáaik táanil ichil in kuxtal». Bejlaʼeʼ Oliver yéetel Anna, u yataneʼ, láayliʼ táan u yáantkoʼob yéetel kiʼimak óolal le máaxoʼob tʼanik chinooʼ.

Trazel, juntúul kiik yaan 52 años tiʼ ku taal Australiaeʼ, tiʼ ku yáantaj Myanmar desde 2004. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Kin waʼalik tu jaajil in wóol tiʼ le máaxoʼob jeʼel u páajtal u binoʼob áantaj tuʼux maas kʼaʼabéeteʼ ka u beetoʼob. Tsʼoʼok in wilkeʼ Jéeobaeʼ ku bendecirtik le máaxoʼob ku binoʼob áantaj táanxel luʼumiloʼ. Mix juntéen tin tuklaj wa bíin xiʼiken áantaj táanxel luʼumil. Letiʼe baʼax maas maʼalob tsʼoʼok in beetkoʼ».

K-kʼáat óoltik ka u yáantech tuláakal le baʼaloʼob tsʼoʼok u yaʼalik le sukuʼunoʼobaʼ utiaʼal a wilik wa jeʼel u páajtal a bin kʼaʼaytaj teʼ tuʼuxoʼob mix juntéen úuchuk kʼaʼaytajoʼ. Le sukuʼunoʼobaʼ bey táan u yaʼalikoʼobtecheʼ: «¡Máanen Myanmar ka a wáantoʼon!».