Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Génesis 6:3 ku yaʼalik: «Maʼ bíin in chaʼa ka kuxlak wíinik utiaʼal jaʼaboʼob minaʼan u xuuliʼ, tumen letiʼeʼ chéen bakʼ. Bey túunoʼ bíin kuxlak chéen ciento veinte jaʼaboʼob». Yéetel le tʼaanoʼobaʼ, ¿táan wa u yaʼalik Jéeoba chéen 120 jaʼaboʼob kun kuxtal wíinik? ¿Wa chéen táan u yaʼalik tiʼ Noé ichil jaypʼéel jaʼab kun kʼaʼaytaj?

U núukil le kʼáatchiʼobaʼ maʼatech.

Yaʼab máakoʼob táanil tiʼ le Búulkabaloʼ yaʼab jaʼaboʼob kuxlajoʼob. Jeʼex Noeiʼ, 600 jaʼaboʼob yantiʼ ka taal le Búulkabaloʼ, ka kíimeʼ 950 jaʼaboʼob yantiʼ (Gén. 7:6; 9:29). Tsʼoʼoleʼ, yantiʼ le máaxoʼob síijoʼob le ka tsʼoʼok le Búulkabaloʼ, kuxlajoʼob maas tiʼ 120 jaʼaboʼob, jeʼex Arfaxad [wa Arpaksad], 438 jaʼaboʼob yantiʼ ka kíimi, yéetel Sela xaneʼ 433 yantiʼ ka kíimi (Gén. 11:10-15). Baʼaleʼ tu kʼiiniloʼob Moiseseʼ, chéen 70 wa 80 jaʼaboʼob kuxlaj le máakoʼoboʼ (Sal. 90:10). Le oʼolal Génesis 6:3 maʼ táan u yaʼalik wa chéen 120 jaʼaboʼob kun kuxtal máakiʼ.

Wa maʼ beyoʼ ¿táan wa túun u yaʼalik Dios tiʼ Noé ka u kʼaʼayt le xuʼulsajil kun taal ich ciento veinte jaʼaboʼoboʼ? Maʼatech xan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ jach tu jaajil tʼaanaj yéetel Noé. Jeʼex le versículo 13 ku yaʼalikeʼ Dioseʼ «tu yaʼalaj tiʼ Noé: Tsʼoʼok in tukultik, in láaj xuʼulsik wíinik. Tu yoʼolal u siʼipileʼ yaan yaʼabkach loobiloʼob yóokʼol kaab». Ka máan yaʼab jaʼaboʼob, le tsʼoʼok u beetik le arcaoʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yuumtsileʼ tu yaʼalaj tiʼ Noé. [...] Ooken yéetel a paalal ichil le cheemoʼ» (Gén. 6:13; 7:1). Yéetel yaan xan uláakʼ versiculoʼob tuʼux ku yeʼesik bix úuchik u tʼaan Dios tu yéetel (Gén. 8:15; 9:1, 8, 17).

 Baʼaleʼ Génesis 6:3 maʼatech u yeʼesik wa táan u tʼaan Dios yéetel Noé. Le oʼolal jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ chéen táan u yaʼalik Dios baʼax tsʼoʼok u tuklik u beetik (ket yéetel Génesis 8:21). Maʼalob xan ka kʼaʼajaktoʼoneʼ, ken tʼaanak le Biblia tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj Dios táanil tiʼ u beetik le wíinikoʼ, ku yaʼalik: «Ku tsʼoʼokoleʼ ka tu yaʼalaj [Dios]» (Gén. 1:6, 9, 14, 20, 24). Jéeobaeʼ maʼ táan u tʼaan yéetel mix juntúul wíinik way Luʼumeʼ, tumen teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maʼ u beet Adaniʼ.

Le oʼolal jeʼel u páajtal k-aʼalkeʼ, Génesis 6:3 chéen táan u yaʼalik Dioseʼ tsʼoʼok u chʼaʼatuklik u xuʼulsik tiʼ le kʼasaʼan máakoʼob chupmil le Luʼum kaʼachoʼ. Jéeoba, le Nojoch Juezoʼ, tu yaʼaleʼ ciento veinte jaʼaboʼob u bin u xuʼulsik tiʼ le kʼasaʼan máakoʼob, kex maʼ u yojel Noé kaʼachiʼ. Baʼaleʼ ¿baʼaxten tu tsʼáaj le bukaʼaj kʼiinoʼob utiaʼal u beetkoʼ? ¿Baʼaxten tu chʼaʼatuklaj u páaʼtik le bukaʼaj kʼiinoʼ?

Apóstol Pedroeʼ ku yaʼalik jujunpʼéel baʼax oʼolal: «Le kaʼach táan u páaʼtaj Jajal Dios yéetel chúukaʼan óolal kaʼalikil táan u beetaʼal le cheemoʼ, tuʼux tsʼeʼetsʼek máakoʼob ocho [juntúulaloʼob], toʼokoʼob tu yoʼolal le jaʼoʼ» (1 Ped. 3:20). Jeʼex túun k-ilkoʼ, Jéeobaeʼ tu chʼaʼatuklaj u páaʼtik u máan ciento veinte jaʼaboʼob, tumen yaan baʼaloʼob unaj u yáax beetaʼal. Ka máan veinte jaʼaboʼobeʼ, síij u yáax hijo Noé (Gén. 5:32; 7:6). Ka máan kʼiineʼ yanchaj óoxtúul u paalal, ka nuukchajoʼobeʼ tsʼoʼok u beeloʼob, beyoʼ tu chukaj ocho juntúulul máaxoʼob yanchaj ichil u familia Noé. Letiʼobeʼ joʼopʼ u beetikoʼob le arcaoʼ, maʼ xaaneʼ xáanchaj táan u beetkoʼob, tumen jach nojoch, tsʼoʼoleʼ letiʼobeʼ chéen junpʼíitoʼob. Bey túunoʼ le úuchik u páaʼtik Jéeoba u máan le ciento veinte jaʼaboʼoboʼ tu tsʼáaj tiempo utiaʼal u yúuchul tuláakal le baʼaloʼobaʼ yéetel utiaʼal u beetkoʼob u nuʼukul utiaʼal u salvarkubaʼob. Beyoʼ ka taal le Búulkabaloʼ tu salvartuba ocho juntúulal máakoʼob tiʼ «le jaʼoʼ».

Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik jach baʼax jaʼabil ka tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Noé yaan u taal junpʼéel Búulkabal. Baʼaleʼ ku yantaltoʼon u tuukulil ken k-chʼaʼa en cuentail le jaʼaboʼob máan utiaʼal u nuuktal u paalal Noé tak utiaʼal u tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ, bey xan le uláakʼ cuarenta wa cincuenta jaʼaboʼob máan ka kʼuch le Búulkabaloʼ. Jeʼel bixakeʼ, junpʼéel kʼiineʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Noé: «Tsʼoʼok in tukultik, in láaj xuʼulsik wíinik». Yéetel tu yaʼalajtiʼ unaj u beetik junpʼéel arca utiaʼal u salvarkuba yéetel u familia (Gén. 6:13-18). Ichil le jaʼaboʼob máanoʼ, Noeiʼ maʼ chéen tu yilaj u bisik junpʼéel maʼalob kuxtaliʼ. Baʼaxeʼ tu «[kʼaʼaytaj] toj kuxtal» utiaʼal u yaʼalik Jéeobaeʼ tsʼoʼok u chʼaʼatuklik u xuʼulsik tiʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ. Beyoʼ kex Noé maʼ u yojel jach baʼax kʼiin ken úuchuk le Búulkabaloʼ, jach tu creerta yaan u béeytal, yéetel bey úuchikoʼ (2 Ped. 2:5).