1, 2. 1) ¿Máax le «Rey minaʼan xuʼulul tiʼoʼ», yéetel baʼaxten maʼalob ka aʼalaʼaktiʼ beyoʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Baʼaxten ku taaktal k-antal yáanal u nuʼuktaj Dios?

LE REY Sobhuza segundo (Sobhuza II) tiʼ Suazilandiaoʼ reinarnaj óoliʼ sesentiún jaʼaboʼob. ¡Bejlaʼeʼ óoliʼ mix máak ku béeytal u gobernar bukaʼaj jaʼaboʼoboʼ! Baʼaleʼ yaan juntúul rey ku páajtal u gobernar maas yaʼab jaʼaboʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ juntúul «Rey minaʼan xuʼulul tiʼ» (1 Tim. 1:17). Le Reyaʼ Jéeoba Dios, letiʼeʼ juntúul «[Rey] utiaʼal kʼiinoʼob minaʼan u xuul» (Sal. 10:16).

² Jéeobaeʼ maʼ jeʼex wíinikeʼ tumen letiʼeʼ maʼatech u xuʼulul u gobernar. Yoʼolal bix u gobernareʼ ku taaktal k-antal yáanal u nuʼuktaj. Juntúul tiʼ le reyoʼob gobernarnaj cuarenta jaʼaboʼob tu kʼiinil le israelitaʼoboʼ tu kiʼikiʼtʼantaj Dios yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Yuumtsileʼ muun u yóol yéetel ku chʼaʼik óotsilil; maʼ tu náakal u yóol, chuup yéetel yaakunaj. Yuumtsileʼ u tsʼaamaj u jalaʼach kʼáancheʼ teʼ kaʼanoʼ; u [reinoeʼ] ku tʼonkíinaj tu yóokʼol tuláakal» (Sal. 103:8, 19). Baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ chéen k-Reyiʼ, baʼaxeʼ k-Taata jach u yaabiltmoʼon. ¿Bix tsʼoʼok u yeʼesik Jéeoba juntúul maʼalob Taatatsil? ¿Bix tsʼoʼok u gobernar desde ka xuʼul u yuʼubaʼal u tʼaan tu jardinil Edén? U núukil le kaʼapʼéel kʼáatchiʼobaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-maas natsʼikba tiʼ letiʼ yéetel u péeksikoʼon k-meyajt yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal.

3. ¿Máax yáax táakpaj ichil u familia Jéeoba, yéetel máaxoʼob uláakʼ ku yaʼalaʼal u paalal Dios?

³ ¡Bukaʼaj wal kiʼimakchajik u yóol Jéeoba ka tu beetaj u yáax juntúuliliʼ Paaleʼ! Maʼ tu tratartaj u yáax Paal chéen bey juntúul j-meyajeʼ, baʼaxeʼ tu yaabiltaj yéetel tu yaʼalajtiʼ ka táakpajak utiaʼal u beetkoʼob u maasil máaxoʼob kun antal yáanal u gobierno (Col. 1:15-17). Beyoʼ tu múul beetoʼob u millonesil angeloʼob. Le angeloʼobaʼ ku meyajtikoʼob Dios yéetel ku beetkoʼob baʼax u kʼáat yéetel kiʼimak óolal. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ chéen ku yilik bey u j-meyajoʼobeʼ, baʼaxeʼ ku yaʼalik u paalaloʼob. Letiʼobeʼ táakaʼanoʼob ichil u familia Dios (Sal. 103:20-22; Job 38:7).

4. ¿Bix nojochchajik u familia Dios?

⁴ Le ka tsʼoʼok u beetik le kaʼan yéetel u jatsʼutskíintik le Luʼumoʼ, Jéeobaeʼ tu maas nojochkíintaj u familia. Utiaʼal u tsʼoʼoksik u meyaj way Luʼumeʼ tu beetaj Adán, le yáax wíinikoʼ, jeʼel bix letiʼeʼ (Gén. 1:26-28). Tumen letiʼ beetmil tuláakal baʼaleʼ yaan u derechoil u páaʼtik ka uʼuyaʼak u tʼaan tumen Adán. Tsʼoʼoleʼ jeʼex juntúul taatatsil yaan u yaabilajeʼ tu yaʼalaj baʼax unaj u beetaʼal. Maʼ jach yaʼab baʼax tu kʼáatajtiʼobiʼ, le oʼolal ku páajtal u beetkoʼob xan baʼax uts tu tʼaanoʼob (xok Génesis 2:15-17).

5. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u chupik le Luʼum yéetel u paalaloʼ?

⁵ Jéeobaeʼ maʼ jeʼex le reyoʼob yaan way yóokʼol kaaboʼ, letiʼeʼ wa yaan baʼax beetbileʼ ku kʼubéentik tiʼ máaxoʼob meyajtik tumen ku yilik táakaʼanoʼob ichil u familia yéetel ku kʼubik u yóol tiʼ letiʼob. Jeʼex tiʼ Adaneʼ tu tsʼáaj yáanal u páajtalil tuláakal le baʼalcheʼoboʼ yéetel tu yaʼalajtiʼ ka u tsʼáa u kʼaabaʼob (Gén. 1:26; 2:19, 20). Utiaʼal u chupik le Luʼum yéetel wíinikoʼoboʼ jeʼel u páajtal kaʼach u beetik u millonesil máakoʼob minaʼan u kʼebanoʼobeʼ, baʼaleʼ tu chʼaʼtuklaj u beetik u núup Adán, Eva juntúul koʼolel minaʼan u kʼeban (Gén. 2:21, 22). Tsʼoʼoleʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ Adán yéetel Eva u chupikoʼob le Luʼum yéetel u paalaloʼoboʼ. Wa maʼ úuchik u kʼebantal wíinikeʼ jujunpʼíitil kaʼach ken u sut Paraísoil tuláakal le Luʼumoʼ. Bey túunoʼ le wíinikoʼob yéetel le angeloʼoboʼ yaan u múul adorartikoʼob kaʼach Dios bey junpʼéeliliʼ familiaeʼ. ¡Bukaʼaj wal jatsʼutsil kaʼacheʼ! ¡Leloʼ ku yeʼesik bukaʼaj u yaabilaj k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ!

6. 1) ¿Bix úuchik u káajal u tsʼáaikuba u paalal Dios tu contra? 2) ¿Baʼax eʼesik maʼ xuʼul u nuʼuktaj Jéeobaiʼ?

⁶ U kʼaasileʼ Adán yéetel Evaeʼ maʼ tu yóotoʼob ka nuʼuktaʼakoʼob tumen Jéeobaiʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáajubaʼob tu tséel Satanás, juntúul tiʼ u paalal Dios tu tsʼáajuba tu contra (Gén. 3:1-6). Baʼaleʼ úuchik u náachtaloʼob tiʼ Dioseʼ muʼyajnajoʼob yéetel kíimoʼob, bey úuchik tak tiʼ u paalaloʼob (Gén. 3:16-19; Rom. 5:12). Pʼáat minaʼan máaxoʼob uʼuyik u tʼaan Jéeoba way Luʼumeʼ. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal xuʼul u nuʼuktaj, yéetel maʼ u kʼáat u beet u Reyil yóokʼol u kajnáaliloʼob le Luʼumoʼ? Maʼatech. Letiʼeʼ seguernaj u yeʼesik le páajtalil yaantiʼ úuchik u jóoʼsik tu jardinil Edén k-yáax taataʼoboʼ yéetel tu tsʼáaj querubinoʼob tu jool le jardín utiaʼal maʼ u kaʼa ookloʼoboʼ (Gén. 3:23, 24). Baʼaleʼ Dioseʼ tu yeʼesaj yaan xan u yaabilaj úuchik u yaʼalik yaan u kʼuchul u kʼiinil u yantal tuláakal u paalal tiʼ junpʼéeliliʼ familia, le angeloʼoboʼ yéetel le wíinikoʼoboʼ. Tu yaʼaleʼ yaan u taal junpʼéel «chʼiʼibal» kun xuʼulsik tiʼ Satanás bey xan tiʼ le muʼyaj tu taasaj úuchik u kʼebantal Adanoʼ (xok Génesis 3:15).

7, 8. 1) ¿Bix yanil kaʼach le yóokʼol kaab tu kʼiiniloʼob Noeoʼ? 2) ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal maʼ u seguer u kʼastal le Luʼum yéetel ka seguernak u kuxtal wíinikoʼ?

⁷ Ka máan yaʼab jaʼaboʼobeʼ yaan jujuntúul  máakoʼob, jeʼex Abel yéetel Enokeʼ, chúukpaj u yóoloʼob tiʼ Jéeoba. Baʼaleʼ u maas yaʼabil le máakoʼoboʼ maʼ tu kʼamoʼob Jéeoba bey u Taataʼob wa u Reyoʼobeʼ. Tu kʼiiniloʼob Noeeʼ «le luʼumaʼ chuup yanil kaʼach yéetel kʼasaʼanil» (Gén. 6:11). ¿U kʼáat wa túun u yaʼal xuʼul kaʼach u nuʼuktik Jéeoba le baʼaxoʼob ku yúuchul tiʼ le wíinikoʼoboʼ? ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yoʼolaloʼ?

⁸ Koʼox ilik baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal Noeoʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Noé jach bix ken u beetil le arca utiaʼal u salvarkuba letiʼ yéetel u familiaoʼ. Dioseʼ tu yeʼesaj u yaabilaj yoʼolal tuláakal máak úuchik u yaʼalik tiʼ Noé ka ‹kʼaʼaytajnak› (2 Ped. 2:5). Noeeʼ tu kʼaʼaytaj tiʼ le máakoʼob naatsʼ yanil le xuʼulsajiloʼ yéetel tu kʼat óoltaj tiʼob ka u kʼex u tuukuloʼob, baʼaleʼ mix máak beet baʼax tu yaʼalaj. Ichil yaʼab jaʼaboʼobeʼ Noé yéetel u familiaeʼ kuxlajoʼob ichil máakoʼob kʼasaʼanoʼob yéetel ku núupkʼebantaloʼob. Jéeobaeʼ, jeʼex juntúul taatatsil yaan u yaabilajeʼ, tu kanáantaj yéetel tu kiʼikiʼtʼantaj le ocho máakoʼob chúukpaj u yóoloʼob tiʼ letiʼoʼ. Úuchik u taasik le Búulkabal tu jaʼabil 2370 táanil tiʼ u taal Jesusoʼ, tu yeʼesaj yaan u páajtalil tu yóokʼol wíinik bey xan tu yóokʼol le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ maʼ xuʼul u nuʼuktaj Jéeobaiʼ (Gén. 7:17-24).

9. ¿Baʼax páajchaj u kaʼa beetik le wíinikoʼob ka tsʼoʼok le Búulkabaloʼ?

⁹ Le ka jóokʼ Noé yéetel u familia teʼ arcaoʼ kiʼimak u yóoloʼob úuchik u kanáantaʼaloʼob tumen Jéeoba. Le oʼolal tu séebaʼanileʼ Noeeʼ tu beetaj junpʼéel altar utiaʼal u kʼubik siibaloʼob tiʼ Jéeoba. Dioseʼ tu kiʼikiʼtʼantaj Noé yéetel u láakʼtsiloʼob, yéetel tu yaʼalajtiʼob: «Yanakteʼex yaʼabkach a paalaleʼex chupeʼex le luʼumoʼ» (Gén. 8:20–9:1). Anchaj tu kaʼatéen u páajtalil tiʼ le wíinikoʼob u múuchʼ adorartikoʼob Jéeoba yéetel u chupikoʼob le Luʼumoʼ.

10. 1) Le ka tsʼoʼok le Búulkabaloʼ, ¿tuʼux yéetel bix tu kaʼa tsʼáajiluba wíinik tu contra Jéeoba? 2) ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u tsʼoʼokbesik baʼax u tukultmaj?

¹⁰ Baʼaleʼ le Búulkabaloʼ maʼ tu xuʼulsaj le kʼebanoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ xuʼul xan u kʼaskúuntaʼal u tuukul máak tumen Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼobiʼ. Le oʼolal maʼ xáanchaj ka kaʼa anchaj uláakʼ máaxoʼob tu tsʼáajubaʼob tu contra Jéeobaiʼ. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ, Nemrod, u kaʼa áabil Noé. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «juntúul nojoch j-tsʼoon» ku tsʼáaikuba tu contra Jéeoba. Tu beetaj nukuch kaajoʼob, jeʼex Babel, yéetel tu beetaj u reyil «tu luʼumil Sinar» (Gén. 10:8-12). Kex Nemrod tu tsʼáajuba tu contra Jéeobaeʼ, ¿baʼax tu beetaj Dios utiaʼal u chuʼupul le Luʼum jeʼex u tukultmiloʼ? Tu beetaj u tʼaan le máakoʼob ich jejeláas tʼaanoʼoboʼ. ¿Baʼax úuch ka tsʼoʼoki? Tumen pʼáat maʼ tu naʼatkuba le máaxoʼob tsaypachtik Nemrodoʼ kʼiʼitpajoʼob «tuláakal yóokʼol kaab». Baʼaleʼ seguernaj u beetkoʼob le baʼaxoʼob maʼ jaajtak u kanmoʼoboʼ bey xan le bix u gobernar wíinikoʼ (Gén. 11:1-9).

11. ¿Bix tu yeʼesil Jéeoba chúukaʼan u yóol tiʼ Abrahán?

¹¹ Kex ka tsʼoʼok le Búulkabal u maas yaʼabil le máakoʼob ku adorartikoʼob maʼ jaajil diosoʼoboʼ, anchaj máaxoʼob chúukpaj u yóol u adorartoʼob Dios. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ Abrahán, letiʼeʼ tu pʼataj u yotoch yaan kaʼach Ur yéetel máan yaʼab jaʼaboʼob chéen tiʼ pasel nookʼoʼob kajakbal (Gén. 11:31; Heb. 11:8, 9). Letiʼeʼ pʼáat maʼ tu kajtal tiʼ junpʼéeliliʼ tuʼux, máan tuʼux ku nuʼuktaj jejeláas reyoʼob, yaʼab tiʼ le reyoʼoboʼ yaan u baʼpakʼil le kaaj tuʼux kajaʼanoʼoboʼ. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ jeʼex juntúul taatatsileʼ tu kanáantaj Abrahán yéetel u familia. Le salmistaoʼ tu yaʼalaj: «[Dioseʼ] maʼ tu chaʼaj u loobiltaʼaloʼob tumen mix máakiʼ; bey xan tu  yaʼaljilak tiʼ le [reyoʼoboʼ]» (Sal. 105:13, 14). Tsʼoʼoleʼ tumen jach chúukaʼan u yóol tiʼ Abrahán, u amigoeʼ, tu yaʼalaj: «Tiʼ teech bíin jóokʼok [reyoʼob]» (Gén. 17:6; Sant. 2:23).

12. ¿Bix tu yeʼesil Jéeoba u nojoch páajtalil Egipto, yéetel baʼax utsil tu kʼamaj u kaajal?

¹² Dioseʼ tu kaʼa aʼalaj tiʼ Isaak, u paal Abrahán yéetel tiʼ Jacob, u yáabil, yaan u kiʼikiʼtʼantaʼaloʼob. Ichil lelaʼ tu yaʼalaj yaan u jóokʼol reyoʼob ichil u chʼiʼibaloʼob (Gén. 26:3-5; 35:11). Baʼaleʼ táanil tiʼ u chíikpajal le reyoʼoboʼ, u chʼiʼibal Jacobeʼ palitsiltaʼaboʼob Egipto. Le ka úuch lelaʼ, ¿u kʼáat wa túun u yaʼal maʼ ken u béeykunt kaʼach baʼax u yaʼalmaj Jéeoba yéetel yaan u xuʼulul u beetik u Reyil way Luʼumeʼ? Maʼatech. Ka máan kʼiineʼ Jéeobaeʼ tu yeʼeseʼ u páajtalileʼ maas nojoch tiʼ le páajtalil yaan tiʼ le kʼasaʼan Faraonoʼ. Baʼaleʼ le israelitaʼoboʼ tu kʼubaj u yóoloʼob tiʼ Dios, letiʼ xaneʼ tu yeʼesaj u nojoch páajtalil úuchik u jáalkʼabtikoʼob teʼ Chak Kʼáaʼnáaboʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ láayliʼ táan u nuʼuktik tuláakal baʼax ku yúuchleʼ. Jeʼex juntúul taatatsil jach yaan u yaabilajeʼ, meyajnajtiʼ u nojoch páajtalil utiaʼal u kanáantik u kaajal (xok Éxodo 14:13, 14).

13, 14. 1) ¿Baʼax tu kʼayaj le israelitaʼob yoʼolal u reinar Jéeobaoʼ? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba kun úuchul tiʼ u reino David?

¹³ Chéen pʼelak jóokʼikoʼob Egiptoeʼ le israelitaʼoboʼ tu kʼayoʼob junpʼéel jatsʼuts kʼaay tiʼ Jéeoba. Le kʼaayaʼ tiaʼan teʼ capítulo 15 tiʼ Éxodooʼ yéetel teʼ versículo 18, ku chíikpajal le tʼaanoʼobaʼ: «¡Yuumtsil ku beetkuba [Rey] utiaʼal minaʼan u xuul!». Jéeobaeʼ kʼuch u beet u Reyil tiʼ u kaajil Israel (Deu. 33:5). Baʼaleʼ le kaajoʼ maʼ kiʼimakchaj u yóol yéetel Jéeoba, juntúul Rey maʼ tu páajtal u yilkiʼ. Cuatrocientos jaʼaboʼob jóokʼok u kaajil Israel Egiptoeʼ tu kʼáatoʼob tiʼ Dios ka u tsʼáa juntúul wíinik bey rey jeʼex u beetik le kaajoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ (1 Sam. 8:5). Kex tsʼaʼabtiʼob le baʼax tu kʼáatoʼoboʼ, Jéeobaeʼ maʼ xuʼul u beetik u Reyil tu yóokʼoloʼobiʼ. Bey tu yeʼesil le baʼax úuch le táan u reinar David, le u kaʼatúul rey anchaj Israeloʼ.

¹⁴ Davideʼ tu bisaj u arcail le núuptʼaan Jerusalenoʼ. Le táan u bisaʼaloʼ le levitaʼoboʼ joʼopʼ u kiʼikiʼtʼantkoʼob Jéeoba yéetel junpʼéel kʼaay, ichil le kʼaayaʼ ku yaʼalik: «Aʼalaʼak ichil tuláakal le múuchʼ kaajoʼoboʼ:  ¡Yuumtsileʼ, [Rey]!» (1 Cró. 16:31). Baʼaleʼ wa mix juntéen xuʼuluk u reinar Jéeobaeʼ, ¿bix túun u kʼuchul u beetuba Reyil? Jéeobaeʼ ku kʼuchul u beetuba Reyil ken meyajnak u páajtalil wa ken u tsʼáa wa máax utiaʼal u beet junpʼéel meyaj tu kʼaabaʼ. Le bix u gobernar Jéeobaoʼ yaʼab baʼax táakaʼaniʼ. Táanil tiʼ u kíimil Davideʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Bíin in jetsʼkúunt juntúul a chʼiʼibal utiaʼal [u beet u reyil]» utiaʼal minaʼan u xuul (2 Sam. 7:12, 13). Yéetel bey úuchikoʼ: maas tiʼ mil jaʼaboʼob aʼalaʼak lelaʼ anchaj u «chʼiʼibal» David aʼalaʼanoʼ. ¿Máaxiʼ, yéetel baʼax kʼiin ken u beetuba Reyil?

15, 16. 1) ¿Baʼax kʼiin ka yéeyaʼab Jesús utiaʼal u beet u Reyil? 2) ¿Baʼax tu káajsaj u beetik Jesús yoʼolal u Reino táanil tiʼ u kíimil?

¹⁵ Tu jaʼabil 29 tsʼoʼokok u taal Jesuseʼ, Juan Bautistaeʼ káaj u kʼaʼaytikeʼ «u Reinoil kaʼaneʼ tsʼoʼok u náatsʼal» (Mat. 3:2). Ka tsʼaʼab u yokjaʼ Jesús tumen Juaneʼ, yéeyaʼab tumen Jéeoba bey le Mesías aʼalaʼan kun taal utiaʼal u beet u Reyil tiʼ u Reino Diosoʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼex juntúul taatatsileʼ, utiaʼal u yeʼesik u yaabiltmeʼ tu yaʼalaj: «Lelaʼ in Paal, máax in yaabiltmaj, tu yoʼolal máax jach kiʼimak in wóol» (Mat. 3:17).

¹⁶ Jesuseʼ tu nojbeʼenkúuntaj u Taata ka kʼaʼaytajnaj way Luʼumeʼ (Juan 17:4). Lelaʼ bey tu beetil úuchik u kʼaʼaytik u Reino Dios (Luc. 4:43). Tu kaʼansaj u disipuloʼob ka u kʼáatoʼob ich payalchiʼ ka taalak le Reinooʼ (Mat. 6:10). Tumen u yojel yaan u beetik u Reyileʼ, Jesuseʼ páajchaj u yaʼalik tiʼ u enemigoʼob: «U Reino Dioseʼ chúumuk tiʼ teʼex yaan» (Luc. 17:21). Tsʼoʼoleʼ le áakʼab táanil tiʼ u kíimiloʼ Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel núuptʼaan yéetel u disipuloʼob, junpʼéel núuptʼaan yoʼolal junpʼéel Reino. Bey túunoʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ jujuntúul u disipuloʼob utiaʼal ka páajchajak u reinaroʼob tu yéetel tu Reino Dios (xok Lucas 22:28-30).

17. 1) ¿Bix káajik u nuʼuktaj Jesús teʼ yáax siglooʼ? 2) ¿Baʼax ken u beet Jesús ken máanak kʼiin?

¹⁷ ¿Baʼax kʼiin ken káajak u beetik u Reyil Jesús tiʼ u Reino Dios? Maʼ káaj le ka tsʼoʼok u beetik le núuptʼaan yéetel u disipuloʼoboʼ. Tumen tu tardeil uláakʼ kʼiineʼ letiʼeʼ kíimsaʼabi yéetel u disipuloʼobeʼ kʼiʼitpajoʼob (Juan 16:32). Baʼaleʼ jeʼex úuch tiʼ uláakʼ súutukiloʼobeʼ, Jéeobaeʼ seguernaj u nuʼuktaj bey Reyeʼ. Óoxpʼéel kʼiin kíimik u Paaleʼ ka tu kaʼa kuxkíintaj, yéetel teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, Jesuseʼ káaj u nuʼuktik le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ (Col. 1:13). Baʼaleʼ Jesús, le chʼiʼibal aʼalaʼan tiʼ Davideʼ, yaan u páaʼtik u máan tiempo utiaʼal u béeytal u nuʼuktik le Luʼumaʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Kulen tin x-noʼoj kʼabil tak le ken in tsʼáa a [enemigoʼobeʼ] u kúuchilil a jetsʼkúuntik a wookoʼob» (Sal. 110:1).

18, 19. 1) ¿Baʼax taak k-beetik? 2) ¿Baʼax ken k-kan teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁸ Ichil u milesil jaʼaboʼobeʼ yaʼab máaxoʼob tsʼoʼok u tsʼáaikubaʼob tu contra u gobierno Jéeoba teʼ kaʼanoʼ bey xan way Luʼumeʼ. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ mix juntéen xuʼuluk u gobernar: seguernaj u nuʼuktaj. Yéetel jeʼex juntúul Taatatsil yaan u yaabilajeʼ tu kanáantaj máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob tiʼ, jeʼex Noé, Abrahán yéetel David. ¿Máasaʼ lelaʼ ku beetik u taaktal k-antal yáanal u páajtalil yéetel k-náatsʼal tu yiknal k-Rey?

¹⁹ Baʼaleʼ ¿bix tsʼoʼok u kʼuchul u beet u Reyil Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ? ¿Bix jeʼel k-antal mantatsʼ yáanal u Reino Dios utiaʼal ka u kʼamoʼon bey u paalaleʼ? ¿Baʼax táan k-kʼáatik ken k-aʼal «taalak a Reino»? Le kʼáatchiʼobaʼ yaan u núukaʼal teʼ tuláakʼ xookoʼ.