1. ¿Baʼax beet u jach yaabiltikuba Dios yéetel u Paal?

JESUCRISTO, u Paal Jéeobaeʼ, tu yaʼalaj: «In yaabiltmaj le Taataoʼ» (Juan 14:31). Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Le Taataoʼ u yaabiltmaj le Paaloʼ» (Juan 5:20). Jéeoba yéetel Jesuseʼ jach u yaabiltmubaʼob. Táanil tiʼ u taal Jesús way Luʼumeʼ máan u millonesil jaʼaboʼob táan u múul meyaj yéetel u Taata (Pro. 8:30). Tiʼ tuláakal le jaʼaboʼoboʼ tu jach ilaj bix u modos u Taata, lelaʼ le beet u maas yaabiltikubaʼob.

2. 1) ¿Baʼax tu beetaj David maʼalob xan ka k-beete? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?

² Davideʼ tu yaʼalaj: «Yuumtsil, teech in muukʼ, ¡teneʼ in yaabiltmajech!» (Sal. 18:1). Jeʼex Davideʼ toʼoneʼ unaj k-yaabiltik Jéeoba tumen letiʼeʼ jach u yaabiltmoʼon xan. Wa k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ yaan u yaabiltikoʼon (xok Deuteronomio 7:12, 13). Baʼaleʼ ¿jeʼel wa u páajtal k-yaabiltik juntúul máax maʼ tu páajtal k-ilkeʼ? ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal k-yaabiltik Jéeoba? ¿Baʼaxten unaj k-yaabiltik? ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmeʼ?

3, 4. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-yaabiltik Dioseʼ?

³ «Dioseʼ juntúul espíritu», le oʼolaleʼ maʼ tu páajtal k-ilik (Juan 4:24).  Kex beyoʼ jeʼel u páajtal k-yaabiltikeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼoneʼ unaj k-beetik. Úuchjeakileʼ Moiseseʼ tu yaʼalaj tiʼ u kaajil Israel: «Kʼaʼabéet a yaabiltik Jéeoba a Dios yéetel tuláakal a puksiʼikʼal, yéetel tuláakal a kuxtal bey xan yéetel tuláakal a muukʼ» (Deu. 6:5, Traducción del Nuevo Mundo).

⁴ ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-yaabiltik Dioseʼ? Tumen le ka tu beetoʼoneʼ tu tsʼáajtoʼon u tuukulil k-natsʼikba tiʼ letiʼ bey xan u páajtalil k-eʼesik yaabilaj. Ken náatsʼkoʼon túun tiʼ letiʼeʼ k-maas yaabiltik yéetel ku maas kiʼimaktal k-óol. Lelaʼ letiʼe baʼax tu tsʼáaj naʼatbil Jesús yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ, tumen u tiaʼaloʼob u Reinoil kaʼan» (Mat. 5:3). Yaʼab máax aʼalikeʼ tuláakloʼon k-uʼuyik u kʼaʼanaʼanil k-adorartik Dios. Abraham C. Morrisoneʼ, tu yaʼalaj tiʼ junpʼéel libro tu tsʼíibtaj: «Jach ku jaʼakʼal k-óol ken k-il bix u kaxtik tuláakal wíinik juntúul máax maas yaan u páajtalil yéetel bix u creertik jach tu jaajil yaan» (Man Does Not Stand Alone [Maʼ chéen tu juunal wíinikiʼ]).

5. ¿Bix k-ojéeltik jeʼel u páajtal u kaxtaʼal Dioseʼ?

⁵ ¿Chéen kunel wa u kaxtaʼal Dios? ¿Jeʼel wa u páajtal u kaxtaʼaleʼ? Jeʼeleʼ, letiʼeʼ u kʼáat ka k-kaxte. Le apóstol Pablooʼ bey tu yeʼesil yéetel le baʼax tu yaʼalaj tiʼ u jaats máakoʼob yanoʼob teʼ Areópagooʼ. Desde teʼeloʼ chíikaʼan u templo Atenea, u diosail u kaajil Atenas. Tukulteʼ tiaʼanech ichil le máaxoʼob chʼenxikintik Pablo le ka tu yaʼalaj «Dios beet yóokʼol kaab yéetel tuláakal le baʼaxoʼob yanoʼoboʼ» yéetel «maʼatech u kajtal tiʼ temploʼob beetaʼan tumen u kʼab wíinikoʼob». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Chéen yéetel juntúul wíinikeʼ tu beetaj tuláakal u kaajiloʼob wíinik utiaʼal ka kajlakoʼob yóokʼol tuláakal le Luʼumaʼ, yéetel tu tsʼáaj u kʼiiniloʼob u yúuchul wa baʼax, bey xan u xuul tuʼux kun kajtal wíinik, utiaʼal ka u kaxtoʼob Dios, tumen wa ka u kaxtoʼob tatalkʼabileʼ jeʼel u yilkoʼob tuʼux yaneʼ, tumen u jaajileʼ letiʼeʼ maʼ náach yanil tiʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼexiʼ» (Bax. 17:24-27). Jeʼex k-ilkoʼ jeʼel u páajtal k-kaxtik Dioseʼ. Maas tiʼ siete millones u j-jaajkunajoʼob Jéeoba tsʼoʼok u kaxtikoʼob yéetel jach u yaabiltmoʼob.

6. Ichil le baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ, ¿máakalmáak tu yaʼalaj Jesús «u maas nojchil»?

⁶ T-puksiʼikʼal unaj u síijil k-yaabiltik Jéeoba. Jesuseʼ bey úuchik u yaʼalik tiʼ juntúul fariseo. Le fariseoaʼ tu kʼáataj: «J-Kaʼansaj, ichil le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Leyoʼ, ¿máakalmáak u maas nojchil?». Jesuseʼ tu núukaj: «‹Kʼaʼabéet a yaabiltik Jéeoba yéetel tuláakal a puksiʼikʼal, tuláakal a kuxtal yéetel tuláakal a tuukul›. Lelaʼ letiʼe u maas nojchiloʼ yéetel letiʼe yáax baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ» (Mat. 22:34-38).

7. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal k-yaabiltik Jéeoba 1) yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal? 2) yéetel tuláakal k-kuxtal? 3) yéetel tuláakal k-tuukul?

⁷ ¿Baʼax tu tsʼáaj naʼatbil Jesús le ka tu yaʼalaj unaj k-yaabiltik Dios yéetel ‹tuláakal k-puksiʼikʼal›? Tu tsʼáaj naʼatbileʼ le yaabilaj k-uʼuyik tu yoʼolal Jéeobaoʼ unaj u chíikpajal tiʼ tuláakal baʼaxoʼob k-tsʼíiboltik yéetel k-uʼuyik. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xaneʼ kʼaʼabéet k-yaabiltik yéetel ‹tuláakal k-kuxtal›, u kʼáat u yaʼaleʼ unaj k-chíikbesik yéetel bix k-modos bey xan yéetel le baʼaxoʼob k-beetik ichil k-kuxtaloʼ. Tu tsʼookeʼ tu yaʼaleʼ unaj k-yaabiltik yéetel ‹tuláakal k-tuukul›, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ unaj k-chíikbesik yéetel le naʼat k-eʼesikoʼ bey xan yéetel bix k-tuukul. Jeʼex túun k-ilkoʼ unaj k-yaabiltik Jéeoba tu jaajil k-óol.

8. ¿Baʼax ken k-beet wa k-yaabiltmaj Dios?

⁸ Wa k-yaabiltmaj Dios yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal, tuláakal k-kuxtal yéetel tuláakal k-tuukuleʼ, mantatsʼ ken k-xok le Bibliaoʼ, yaan u kiʼimak óolal ken k-beet baʼax ku yaʼalik, tsʼoʼoleʼ yaan k-tsʼáaik k-óol k-kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ (Mat. 24:14; Rom. 12:1, 2). Wa tu jaajil k-óol k-yaabiltmaj Jéeobaeʼ cada kʼiin ku máaneʼ yaan k-maas náatsʼal tiʼ letiʼ  (Sant. 4:8). Kex maʼ tu páajtal k-láaj aʼalik baʼaxten unaj k-yaabiltik Dioseʼ, teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik jujunpʼéeloʼobiʼ.

9. Techeʼ ¿baʼaxten a yaabiltmaj Jéeoba?

⁹ Jéeoba beetmiloʼon yéetel ku tsʼáaik tuláakal baʼax kʼaʼabéettoʼon. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Tu yoʼolal letiʼeʼ kuxaʼanoʼon, k-péek yéetel yanoʼon» (Bax. 17:28). Jéeoba tsʼaamiltoʼon le jatsʼuts Luʼum tuʼux kajaʼanoʼonaʼ (Sal. 115:16). Ku tsʼáaiktoʼon xan baʼax k-jaante yéetel uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéet utiaʼal k-kuxtal. Lelaʼ bey tu yeʼesil Pablo tiʼ u kajnáaliloʼob Listra adorartik yaanal diosoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ Jéeoba, «le kuxaʼan Diosoʼ», ‹mantatsʼ tu yeʼesaj máax letiʼ yéetel le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetkoʼ, jeʼex u beetik u kʼáaxal jaʼoʼ, u beetik u yichankil le cheʼoboʼ, bey xan u yíiʼchuptik u puksiʼikʼaloʼob yéetel janal bey xan yéetel kiʼimak óolal› (Bax. 14:15-17). ¿Máasaʼ lelaʼ junpʼéel baʼax oʼolal unaj k-yaabiltik Jéeoba, le Máax beetoʼonoʼ? (Ecl. 12:1.)

10. Techeʼ ¿bix a wuʼuyikaba úuchik u tsʼáaik u kuxtal Jesús ta woʼolal?

¹⁰ Dioseʼ tsʼoʼok u jáalkʼabtikoʼon tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimil anchajtoʼon yoʼolal Adanoʼ (Rom. 5:12). Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Dioseʼ tu yeʼesajtoʼon u yaabilaj, tumen kex j-kʼeban máakoʼon kaʼacheʼ, Cristoeʼ kíim t-oʼolal» (Rom. 5:8). Wa k-arrepentir jach tu jaajil k-óol yéetel k-tsʼáaik fe tiʼ u kuxtal Jesús tu tsʼáajoʼ, Jéeobaeʼ yaan u perdonartik k-kʼebanoʼob. Lelaʼ ku beetik k-maas yaabiltik Dios. Tsʼoʼoleʼ ¿máasaʼ jach k-tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Jéeoba úuchik u tsʼáaik u Paaloʼ? (Juan 3:16).

11, 12. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon esperanza?

¹¹ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon junpʼéel esperanza ku taasiktoʼon kiʼimak óolal yéetel jeetsʼelil (Rom. 15:13). U esperanzail k-kuxtal minaʼan u xuuleʼ ku yáantkoʼon k-aktáant le túuntajiloʼoboʼ. Le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob kun chúukpajal u yóoloʼoboʼ yaan u tsʼaʼabaltiʼob «u coronail le kuxtal» ken xiʼikoʼob teʼ kaʼanoʼ (Apo. 2:10). Le u maasil sukuʼunoʼob kun chúukpajal u yóol u meyajtoʼob Jéeobaoʼ yaan u páajtal u kuxtaloʼob utiaʼal mantatsʼ ich kiʼimak óolal ken suʼutuk Paraísoil le Luʼumaʼ (Luc. 23:43). ¿Bix k-uʼuyikba yoʼolal le baʼax u yaʼalmaj Dios u beetkaʼ? Le baʼaloʼobaʼ ku taasiktoʼon kiʼimak óolal, jeetsʼelil yéetel ku beetik k-yaabiltik Dios, le máax tsʼáaiktoʼon «tuláakal baʼal maʼalob[oʼ]» (Sant. 1:17).

¹² Dioseʼ u yaʼalmaj yaan u kaʼa kuxkíintik le kimenoʼoboʼ (Bax. 24:15). Jach ku muʼyaj máak ken kíimik juntúul máax u yaabiltmaj. Baʼaleʼ tumen k-ojel yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼobeʼ maʼatech k-sen muʼyaj jeʼex «le máaxoʼob minaʼan esperanza tiʼoboʼ» (1 Tes. 4:13). Jéeobaeʼ ku tsʼíiboltik u kaʼa kuxkíintik le kimenoʼoboʼ, maases le máaxoʼob jach chúukpaj u yóoloʼob jeʼex Joboʼ (Job 14:15). Chéen tukult bukaʼaj kun kiʼimaktal k-óol ken k-il u kaʼa muchʼkuba u maasil máakoʼob yéetel u láakʼtsiloʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼoboʼ. ¡Lelaʼ yaan u beetik k-maas yaabiltik k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ! ¿Máasaʼ jach uts Jéeoba ikil u tsʼáaiktoʼon le jatsʼuts esperanzaaʼ?

13. ¿Baʼaxten k-aʼalik ku yilik u yáantkoʼon Jéeoba?

¹³ Jéeobaeʼ jach ku yilik u yáantkoʼon (xok Salmo 34:6, 18, 19 yéetel 1 Pedro 5:6, 7). Toʼoneʼ jach k-uʼuyik kanáantaʼanoʼon ichil u tamanoʼob Dios, tumen letiʼeʼ mantatsʼ táan u yilik bix jeʼel u yáantkoʼoneʼ (Sal. 79:13). Le baʼaxoʼob xan u yaʼalmaj u beetik maʼ kun xáantaloʼ ku maas chíikbesik bukaʼaj u yaabiltmiloʼon. Yéetel u yáantaj Jesucristo, le Rey u yéeymajoʼ, yaan u xuʼulsik le kʼasaʼaniloʼ bey xan le u pechʼ óoltaʼal máak teʼ yóokʼol kaabaʼ. Le máaxoʼob ku yuʼubikoʼob tʼaanoʼ yaan u yantaltiʼob jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal utiaʼal minaʼan u xuul (Sal. 72:7, 12-14, 16). ¿Máasaʼ le baʼaloʼobaʼ ku péeksikoʼon k-maas yaabilt Jéeoba yéetel tuláakal  k-puksiʼikʼal, tuláakal k-kuxtal yéetel tuláakal k-tuukul? (Luc. 10:27.)

14. ¿Baʼax jatsʼuts páajtalil u tsʼaamajtoʼon Jéeoba?

¹⁴ Jéeobaeʼ u tsʼaamajtoʼon u páajtalil k-tʼaan tu kʼaabaʼ (Isa. 43:10-12). Toʼoneʼ k-yaabiltmaj Jéeoba tumen ku tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-tsʼáaikba tu yáanal u Reino yéetel k-líiʼsik u yóol tuláakal le máaxoʼob táan u muʼyajoʼob teʼ yóokʼol kaabaʼ. Maʼatech k-chʼaʼik saajkil k-aʼal baʼaxoʼob ken u beete tumen k-ojel tiaʼan teʼ Bibliaoʼ yéetel k-ojel letiʼeʼ ku béeykuntik baʼax ku yaʼalik (xok Josué 21:45 yéetel 23:14). Jeʼex k-ilkoʼ yaʼab baʼax oʼolal unaj k-yaabiltik Jéeoba. Baʼaleʼ ¿bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmeʼ?

15. ¿Bix u yáantkoʼon k-xokik le Biblia yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalikoʼ?

¹⁵ Ken k-xok le Bibliaoʼ yéetel ken k-beet baʼax ku yaʼalik. Ken k-beet lelaʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj yéetel k-kʼáat ka u nuʼuktoʼon yéetel u Tʼaan (Sal. 119:105). Wa táan k-muʼyaj tu yoʼolal wa baʼaxeʼ, jeʼel u líikʼil k-óol ken k-xok le tʼaanoʼobaʼ: «¡Techeʼ, Yuumtsil, maʼ ta kúulpachkunsik junpʼéel puksiʼikʼal xeʼexeʼetʼpajaʼan!»; «a yaakunajeʼ Yuumtsil tu yáanten. Chúumuk tiʼ le sen tuukulil baʼaloʼob ku muchʼikubaʼob tin súutpacheʼ, techeʼ ka tsʼáaikten jeʼelel yéetel kiʼimak óolal» (Sal. 51:17; 94:18, 19). Jéeoba yéetel Jesuseʼ ku chʼaʼikoʼob óotsilil tiʼ le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ (Isa. 49:13; Mat. 15:32). Ken k-xok le Bibliaoʼ k-ilik bukaʼaj u yaabiltmiloʼon Jéeoba, leloʼ ku beetik xan k-maas yaabiltik.

16. Le payalchiʼoʼ, ¿bix u yáantkoʼon k-maas yaabilt Jéeoba?

¹⁶ Ken payalchiʼinakoʼon. Le payalchiʼoʼ ku maas natsʼkoʼon tiʼ Jéeoba, le Máax uʼuyik le payalchiʼoʼ (Sal. 65:2). Le ken k-il ku núukik Dios k-payalchiʼobeʼ k-maas yaabiltik. Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok k-tsʼáaik cuenta bix tu yáantiloʼon tumen maʼ tu chaʼaj u túuntaʼal k-óol maas tiʼ le ku páajtal k-muʼyajtikoʼ (1 Cor. 10:13). Maʼ xaaneʼ ka t-uʼuyaj lubaʼan k-óoleʼ t-kʼáataj u yáantaj yéetel t-ilaj bix úuchik u tsʼáaiktoʼon «jeetsʼelil» (Fili. 4:6, 7). Maʼ xaan xaneʼ tsʼoʼok k-ilik bix tu núukil k-payalchiʼ kex chéen ichil k-tuukul t-beetaj jeʼex Nehemíaseʼ (Neh. 2:1-6). Bey túunoʼ ken payalchiʼinakoʼon yéetel ken k-il bix u núukik Jéeobaeʼ k-maas yaabiltik yéetel  k-tsʼáaik cuentaeʼ letiʼeʼ jach yaan u yáantkoʼon ken túuntaʼak k-óol (Rom. 12:12).

17. ¿Bix ken k-ilil le muchʼtáambaloʼob wa k-yaabiltmaj Jéeobaoʼ?

¹⁷ Ken xiʼikoʼon teʼ muchʼtáambaloʼob yéetel teʼ asambleaʼoboʼ (Heb. 10:24, 25). Le israelitaʼoboʼ ku muchʼkubaʼob kaʼach utiaʼal u yuʼuboʼob baʼax ku kaʼansik Jéeoba bey xan utiaʼal u maas kʼaj óoltikoʼob. Lelaʼ le péeksikoʼob utiaʼal ka u adorartoʼob yéetel ka u beetoʼob baʼax ku yaʼalik u Ley (Deu. 31:12). Wa k-yaabiltmaj Jéeobaeʼ maʼ ken k-uʼuy bey junpʼéel kuuch k-meyajtikeʼ (xok 1 Juan 5:3). Le oʼolaleʼ unaj k-ilik k-bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ. ¡Maʼ u xuʼulul k-yaabiltik Jéeoba jeʼex t-beetil ka t-kʼaj óolteʼ! (Apo. 2:4.)

18. ¿Baʼax meyajil k-beetik tumen k-yaabiltmaj Dios?

¹⁸ Ken k-kʼaʼayt yéetel kiʼimak óolal «le maʼalob péektsiloʼ» (Gal. 2:5). Le yaabilaj k-uʼuyik tu yoʼolal Diosoʼ ku péeksikoʼon k-tsikbalt tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼax ken u beet u Hijooʼ, le máax kun baʼateʼel «tu yoʼolal le jaaj» teʼ Armagedonoʼ (Sal. 45:4; Apo. 16:14, 16). ¿Máasaʼ ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-aʼalik tiʼ uláakʼ máakoʼob jach u yaabiltmoʼon Dios yéetel k-tsikbaltiktiʼob le baʼaxoʼob ken u beet teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ? (Mat. 28:19, 20.)

19. ¿Baʼaxten nojoch baʼal k-ilik le meyaj ku beetik le ancianoʼoboʼ?

¹⁹ Ken k-eʼes nojoch baʼal k-ilik u meyaj le ancianoʼoboʼ (Bax. 20:28). Jéeobaeʼ u kʼáat ka xiʼiktoʼon jach maʼalob le oʼolal u tsʼaamaj le ancianoʼoboʼ. Letiʼobeʼ beyoʼob «taʼakbesajil tiʼ iikʼ yéetel [taʼakbesajil] tiʼ chak ikʼal, bey u [bejiloʼob jaʼ] utiaʼal u yúuchul jóoyab tiʼ tikin luʼumeʼ, bey u boʼoy junpʼéel nojoch tuunich tu chúumuk x-tokoy luʼumeʼ» (Isa. 32:1, 2). ¿Máasaʼ jach ku kiʼimaktal u yóol máak wa yaan tuʼux u taʼakikuba tiʼ junpʼéel kʼaʼamkach cháak wa tiʼ junpʼéel súutuk táan u tsaran Kʼiin? Lelaʼ ku yeʼesiktoʼon bix u yáantkoʼon yéetel bix u líiʼsik k-óol le ancianoʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba ken yanaktoʼon túuntajiloʼoboʼ. Wa k-uʼuyik u tʼaan le «wíinikoʼob bey siibal» u tsʼaamaj Diosoʼ, yaan k-eʼesik jach nojoch baʼal k-ilkoʼob, tsʼoʼoleʼ yaan u maas nojochtal le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Dios yéetel Cristo, le máax nuʼuktik le múuchʼuliloʼ (Efe. 4:8; 5:23; Heb. 13:17).

20. Wa k-yaabiltmaj Jéeobaeʼ, ¿bix ken k-beetil le baʼax ku yaʼalik Santiago 1:22 tak 25?

²⁰ Wa k-maas yaabiltik Jéeobaeʼ yaan ‹k-tsʼoʼokbesik le tʼaanoʼ, maʼ chéen yaan k-uʼuyikiʼ› (xok Santiago 1:22-25). Wa ‹k-tsʼoʼokbesik le tʼaanoʼ› k-fejeʼ yaan u beetik k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ yéetel k-táakpajal tiʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ. K-yaabiltmaj Dios yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal, le oʼolal k-tsʼoʼokbesik baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon (Sal. 19:7-11).

21. ¿Baʼax yéetel ku keʼetel k-payalchiʼob?

²¹ Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ ku péeksikoʼon utiaʼal ka payalchiʼinakoʼon mantatsʼ tiʼ letiʼ. Le sacerdoteʼob yaan kaʼach Israeloʼ sáamsamal unaj kaʼach u tóokikoʼob incienso tiʼ Jéeoba. Davideʼ tu ketaj le incienso yéetel le payalchiʼob ku beetkoʼ, letiʼeʼ tu kʼayaj: «In payalchiʼeʼ ka kʼuchuk ta táan bey u kiʼibokil poomeʼ [wa incienso], yéetel in kʼaboʼob in líikʼesmajoʼob[eʼ], bey u siibalil oknaj kʼiineʼ» (Sal. 141:2; Éxo. 30:7, 8). Ken payalchiʼinakoʼoneʼ unaj k-eʼesik kabal óolal, u síijil t-puksiʼikʼal baʼax k-aʼalik, k-kiʼikiʼtʼantik Jéeoba yéetel k-tsʼáaik nib óolal tiʼ. Wa k-beetik beyoʼ letiʼeʼ yaan u kʼamik k-payalchiʼob jeʼex kiʼibok inciensoeʼ (Apo. 5:8).

22. ¿Baʼax ken k-il tuláakʼ xookoʼ?

²² Jesuseʼ tu yaʼaleʼ kʼaʼabéet k-yaabiltik Dios, baʼaleʼ tu yaʼalaj xaneʼ kʼaʼabéet k-yaabiltik k-éet máakil (Mat. 22:37-39). Jeʼex ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ, wa k-yaabiltmaj Jéeoba bey xan baʼaxoʼob ku yaʼalikeʼ, maas chéen chʼaʼabil ken k-yaabilt k-éet máakil.