1. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik u nuuktakil le religionoʼob ken yanak le baʼateltáambaloʼoboʼ?

¿U KʼÁAT wa Dios ka xiʼik tiʼ baʼateltáambal le máaxoʼob adorartik utiaʼal ka u kíimsoʼob u máakiloʼob yaanal luʼumiloʼ? Yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼoboʼ tsʼoʼok u beetkoʼob ich maas tiʼ cien jaʼaboʼob lelaʼ. Le sacerdoteʼoboʼ ku bendecirkoʼob le soldadoʼob catolicoʼob tiʼ junpʼéel luʼumil utiaʼal ka xiʼik u kíimsoʼob uláakʼ catolicoʼob tiʼ yaanal luʼumiloʼ, lelaʼ bey xan u beetik le máaxoʼob nuʼuktik le protestanteʼoboʼ. Junpʼéel baʼax eʼesik bey u yúuchloʼ letiʼe bukaʼaj máakoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼob kíim teʼ Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼ.

2, 3. 1) ¿Baʼax tu beetaj u j-jaajkunajoʼob Jéeoba ka anchaj le Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼ? 2) ¿Baʼaxten maʼatech u táakpajal le j-Jaajkunajoʼob tiʼ baʼateltáambaloʼoboʼ?

² ¿Baʼax tu beetaj u j-jaajkunajoʼob Jéeoba ka anchaj le Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼ? Yaʼab baʼaxoʼob eʼesikeʼ letiʼobeʼ maʼ táakpajoʼobiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen tu beetoʼob baʼax tu kaʼansaj Jesús. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Wa ka yaabiltikabaʼex ta baatsileʼexeʼ tuláakal máak ken u yojéelteʼ teʼexeʼ in disipuloʼex» (Juan 13:35). Tsʼoʼoleʼ tu chʼaʼajoʼob en cuenta baʼaxoʼob tu yaʼalaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corintooʼ yéetel tu tsʼáajoʼob ichil u kuxtaloʼob (xok 2 Corintoiloʼob 10:3, 4).

 ³ Le máaxoʼob adorartik Dios tu jaajil u yóoloʼoboʼ ku nuʼuktaʼal u tuukuloʼob tumen le Bibliaoʼ, le oʼolal maʼatech u baʼateloʼob mix tech u táakpajloʼob tiʼ baʼateltáambaloʼob. Yoʼolal lelaʼ u milesil u j-jaajkunajoʼob Jéeoba jejeláas u jaʼabiloʼobeʼ tsʼoʼok u chʼaʼpachtaʼaloʼob. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ oksaʼaboʼob cárcel yéetel bisaʼaboʼob tiʼ kúuchiloʼob tuʼux ku sen tsʼaʼabaloʼob meyaj. Tu kʼiiniloʼob le Alemania nazioʼ, yaan kíimsaʼaboʼobiʼ. Kex sen muʼyajnaj le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Europaoʼ maʼ tu xulaj u kʼaʼaytikoʼob u maʼalob péektsilil u Reino Jéeobaiʼ. Kʼaʼaytajnajoʼob tiʼ carceloʼob, tiʼ campos de concentración bey xan teʼ táanxel luʼumiloʼob tuʼux bisaʼaboʼoboʼ. * Tsʼoʼoleʼ tu jaʼabil 1994, le sukuʼunoʼoboʼ maʼ táakpajoʼob xan tiʼ u kíimsaʼal le máakoʼob yaanal u razaʼob úuch tu luʼumil Ruandaoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ táakpajoʼob xan teʼ baʼateltáambal anchaj Balcanes tuʼux sen kíimsaʼab yaʼab máakoʼob ka tu jatsuba Yugoslaviaoʼ.

4. ¿Baʼax tsʼoʼok u yilik yaʼab máakoʼob tumen maʼatech k-táakpajal teʼ baʼateltáambaloʼoboʼ?

⁴ U milesil máakoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ maʼatech u táakpajloʼob tiʼ baʼateltáambaloʼob tumen u yaabiltmoʼob Dios bey xan u yéet máakiloʼob, lelaʼ ku yeʼesikeʼ letiʼob u jaajil cristianoʼob. Ichil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Diosoʼ, ¿baʼaxoʼob eʼesik u jaajil cristianoʼon?

5. U yáax disipuloʼob Jesuseʼ, ¿baʼax kʼeexil anchaj u beetkoʼob?

⁵ Desde ka káaj u kaʼansaj Jesuseʼ tu yeʼesaj u kʼaʼanaʼanil u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reinooʼ. Utiaʼal lelaʼ tu yéeyaj 12 disipuloʼob utiaʼal u káajsikoʼob le meyaj kun beetbil tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Ka máan kʼiineʼ Jesuseʼ tu kaʼansaj xan tiʼ uláakʼ 70 disipuloʼob bix unaj u beetkoʼob le meyajaʼ (Luc. 6:13; 10:1). Tu kaʼansajtiʼobeʼ unaj u kʼaʼaytajoʼob chéen tiʼ le judíoʼoboʼ, baʼaleʼ ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ yaan u kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsil tiʼ uláakʼ luʼumiloʼoboʼ. ¡Le baʼax úuchaʼ junpʼéel nojoch kʼeex! (Bax. 1:8.)

6. ¿Baʼax kʼuch u naʼat Pedro?

⁶ Apóstol Pedroeʼ túuxtaʼab tu yotoch Cornelio, juntúul máak maʼ judíoiʼ. Pedroeʼ kʼuch u naʼateʼ Dioseʼ mix máak jelaʼan u paktik. Ka tsʼoʼokeʼ Pedroeʼ tu yaʼalaj tiʼ Cornelio yéetel tiʼ u láakʼtsiloʼob ka okjaʼanakoʼob (Bax. 10:9-48). Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ káaj u bisaʼal le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal u máakiloʼob yóokʼol kaaboʼ.

7, 8. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik u kaajal Jéeoba utiaʼal u kʼaʼaytaʼal le Reino tiʼ u maasil máakoʼoboʼ? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁷ Bejlaʼeʼ le sukuʼunoʼob nuʼuktik le kʼaʼaytajoʼ ku líiʼskoʼob u yóol tuláakal le sukuʼunoʼob utiaʼal ka u kʼaʼaytoʼob le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaan óoliʼ ocho millones j-Jaajkunajoʼob kʼaʼaytik ich maas tiʼ seiscientos idiomaʼob le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Cristooʼ, tsʼoʼoleʼ cada kʼiin ku máaneʼ ku káajal u kʼaʼaytaʼal ichil uláakʼ idiomaʼob. Le j-Jaajkunajoʼobaʼ chíikaʼan u yilaʼaloʼob tumen ku kʼaʼaytajoʼob joonaj joonajil, teʼ calleʼoboʼ yéetel yaan horaeʼ ku tsʼáaikoʼob jóoʼsaʼaniloʼob tiʼ mesaʼob wa tiʼ mejen carritoʼob.

⁸ Maas tiʼ 2,900 traductoroʼobeʼ tsʼoʼok u tsʼaʼabal cursos tiʼob utiaʼal u sutkoʼob ichil uláakʼ tʼaan le Biblia wa uláakʼ jóoʼsaʼaniloʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ chéen ku traducirkoʼob jóoʼsaʼaniloʼob ichil le idiomaʼob maas kʼaj óolaʼanoʼoboʼ. Ku traducirkoʼob tak tiʼ uláakʼ idiomaʼob maʼ jach kʼaj óolaʼanoʼob ku tʼanik u millonesil máakoʼobiʼ. Jeʼex Españaeʼ, u millones máakoʼob tu kanoʼob desde tu chichniloʼob le idioma catalanoʼ yéetel tak bejlaʼa ku tʼankoʼobeʼ. Teʼ tu tsʼook jaʼaboʼobaʼ  yaʼab máakoʼob tʼanik le idioma catalán bey xan le uláakʼ tʼaanoʼob wa varianteʼob taaloʼob tiʼ lelaʼ. U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ tsʼoʼok u beetkoʼob yaʼab jóoʼsaʼaniloʼob ich catalán yéetel ku máanskoʼob u muchʼtáambaloʼob ichil le idiomaaʼ tumen maas ku kʼuchul tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ.

9, 10. ¿Baʼax eʼesik u kaajal Jéeobaeʼ u kʼáat ka u natsʼuba tuláakal máak tiʼ Dios?

⁹ Le u traducirtaʼal yéetel u kaʼansaʼal le máakoʼob ichil uláakʼ idiomaʼoboʼ junpʼéel meyaj táan u beetaʼal tuláakal tuʼux. Tu luʼumil Méxicoeʼ maases ku tʼaʼanal español, baʼaleʼ yaʼab uláakʼ máasewáal tʼaanoʼob ku tʼaʼanliʼ. Junpʼéel tiʼ le tʼaanoʼobaʼ letiʼe mayaoʼ. Maʼ sen úucheʼ u najil Beteleʼ tu túuxtaj le traductoroʼob mayeroʼob tiʼ junpʼéel kaaj tuʼux jeʼel u páajtal u yuʼubikoʼob yéetel u tsikbaloʼob ich maya sáamsamaleʼ. Uláakʼ junpʼéel tiʼ le idiomaʼobaʼ nepalés, lelaʼ junpʼéel tiʼ le idiomaʼob ku tʼaʼanal tuʼ luʼumil Nepaloʼ, le luʼumilaʼ maas tiʼ 29 millones u kajnáaliloʼob. Teʼelaʼ ku tʼaʼanal óoliʼ ciento veinte idiomaʼob, baʼaleʼ maas tiʼ 10 millones máakoʼob tʼanik nepalés, yéetel uláakʼoʼobeʼ kex maʼ le tu kanoʼob desde tu chichniloʼobeʼ u yojloʼob. Bejlaʼeʼ yaan jóoʼsaʼaniloʼob ku suʼutul ich nepalés.

¹⁰ ¿Baʼaxten ichil u kaajal Jéeobaeʼ yaʼab grupoʼob tiʼ traducción yaan? Tumen kʼaʼanaʼan u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tuláakal tuʼuxoʼ. U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ tsʼoʼok u pʼatkoʼob x-maʼ boʼolil tiʼ tuláakal yóokʼol kaab u millonesil tratadoʼob, folletoʼob yéetel revistaʼob. Letiʼobeʼ yéetel taakʼin siibil u beetaʼal ku beetkoʼob le jóoʼsaʼaniloʼobaʼ tumen táan u beetkoʼob le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Siibil ta kʼamileʼex; siibil xan ka a tsʼáaʼex» (Mat. 10:8).

11, 12. Ikil u kʼaʼaytaj u j-jaajkunajoʼob Jéeoba tuláakal yóokʼol kaabeʼ, ¿baʼax ku yaʼalik le máakoʼoboʼ?

¹¹ U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ u tsʼaamaj u yóoloʼob kʼaʼaytaj yéetel kaʼansaj. Letiʼobeʼ u yojloʼob tsʼoʼok u kaxtikoʼob u jaajil, le oʼolal ku tsʼáaik u yóol u kʼaʼaytoʼob le maʼalob péektsil tiʼ u láakʼ luʼumiloʼob yéetel tiʼ jejeláas razaʼoboʼ. Yaʼabeʼ kex yaan u modoil u kuxtaloʼob kaʼacheʼ tsʼoʼok u kankoʼob kuxtal chéen yéetel junpʼíit baʼal, tsʼoʼok u kankoʼob uláakʼ idioma yéetel u kankoʼob kuxtal jeʼex suukil tiʼ le máakoʼob tuʼux ku binoʼob kʼaʼaytajoʼ. Yoʼolal u kʼaʼaytaj yéetel u kaʼansaj u j-jaajkunajoʼob Jéeoba tuláakal yóokʼol kaabeʼ, le máakoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ letiʼe máaxoʼob jach tu jaajil tsaypachtik Jesusoʼ.

¹² Toʼoneʼ táan k-beetik le meyajaʼ tumen  k-ojel tsʼoʼok k-kaxtik u jaajil religión. Baʼaleʼ ¿yaan wa uláakʼ baʼaloʼob tsʼoʼok u yeʼesik tiʼ u maasil máakoʼob de ke tiaʼanoʼon ichil le religión kaʼansik u jaajiloʼ? (Xok Romailoʼob 14:17, 18.)

13. ¿Baʼax ku beetaʼal utiaʼal u pʼáatal limpioil u kaajal Jéeoba?

¹³ ¿Baʼaxten jujuntúul máaxoʼob chúukaʼan u yóol u meyajtoʼob Dioseʼ jach u yojloʼob tiaʼanoʼob ichil u jaajileʼ? Juntúul sukuʼun úuch joʼopʼok u meyajtik Jéeobaeʼ tu yaʼalaj bix u yuʼubikuba: «Ku beetaʼal tuláakal le ku páajtal utiaʼal u pʼáatal limpioil u kaajal Jéeoba, utiaʼal lelaʼ kex jeʼel máaxak ka u beet baʼax kʼaaseʼ ku tsolnuʼuktaʼal wa ku jóoʼsaʼal teʼ múuchʼuliloʼ». ¿Baʼax ku beetaʼal utiaʼal u pʼáatal limpioil u kaajal Jéeoba? Le j-Jaajkunajoʼoboʼ ku beetkoʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel ku yilik u kuxtaloʼob jeʼex tu kaʼansil Jesús yéetel u disipuloʼoboʼ. Ikil u beetkoʼob beyaʼ maʼ jach yaʼab máaxoʼob tsʼoʼok u jóoʼsaʼal ichil le múuchʼuliloʼ. Yaʼab tiʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeoba bejlaʼeʼ yaantiʼob junpʼéel toj kuxtal, jujuntúul tiʼ letiʼob kaʼacheʼ ku beetkoʼob baʼaloʼob maʼ maʼalob tu táan Diosiʼ (xok 1 Corintoiloʼob 6:9-11).

14. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik le máaxoʼob tsʼoʼok u jóoʼsaʼaloʼob teʼ múuchʼuliloʼ, yéetel baʼax utsil tsʼoʼok u kʼamkoʼob?

¹⁴ ¿Baʼax túun ku yúuchul yéetel le máaxoʼob ku kʼaʼabéettal u jóoʼsaʼaloʼob teʼ múuchʼulil jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ? U milesil tiʼ letiʼobeʼ tsʼoʼok u arrepentiroʼob, tsʼoʼoleʼ yéetel kiʼimak óolal úuchik u kaʼa kʼaʼamloʼob teʼ múuchʼuliloʼ (xok 2 Corintoiloʼob 2:6-8). U beetaʼal baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tsʼoʼok u yáantaj utiaʼal ka pʼáatak limpioil le múuchʼuliloʼ yéetel utiaʼal ka yanak kiʼimak óolaliʼ. U maasil religionoʼoboʼ ku chaʼikoʼob u beetik le máakoʼob yanoʼob ichil chéen jeʼel baʼax u kʼáatoʼoboʼ, baʼaleʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ ku yilik u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Dios. Lelaʼ tsʼoʼok u beetik u creertaʼal de ke tiaʼanoʼon ichil u jaajil religioneʼ.

15. ¿Baʼax eʼesik tiʼ juntúul sukuʼun tiaʼan ichil u jaajileʼ?

¹⁵ ¿Baʼaxten yaan uláakʼ máaxoʼob úuch joʼopʼok u meyajtikoʼob Dioseʼ jach u yojloʼob tiaʼanoʼob ichil u jaajileʼ? Juntúul sukuʼun 54 jaʼaboʼob yaantiʼeʼ tu yaʼalaj: «Desde tin paalileʼ, óoxpʼéel baʼaloʼob tsʼoʼok u beetik u muʼukʼaʼantal in fe: 1) in creertik yaan Dios; 2) in creertik Dios beet u tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ, yéetel 3) in creertik táan u yáantik yéetel u beetik u bin utsil tiʼ u kaajal Jéeoba. Ichil tuláakal le jaʼaboʼob káajak in xokik le Bibliaoʼ utiaʼal u maas muʼukʼaʼantal in fejeʼ mantatsʼ kin wilik baʼaxten jach jaaj le baʼax kin creertikoʼ. Cada jaʼab ku máaneʼ ku yaʼabtal baʼax eʼesikten jach jaaj baʼax kin creertik. Lelaʼ tsʼoʼok u maas muʼukʼaʼankúuntik in fe yéetel tsʼoʼok u beetik in creertik de ke tiaʼanen ichil u jaajileʼ».

16. ¿Baʼax beetik u creertik juntúul kiik tiaʼan ichil u jaajileʼ?

 ¹⁶ Juntúul kiik tsʼokaʼan u beel táan u meyaj Nueva York, teʼ tuʼux ku nuʼuktaʼal u meyaj le j-Jaajkunajoʼoboʼ, tu yaʼalaj bix u yilik u kaajal Jéeoba: «Chéen letiʼe religión kʼaʼaytik u kʼaabaʼ Jéeobaoʼ. ¡Tsʼoʼoleʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ maas tiʼ 7,000 u téenel ku chíikpajal teʼ Bibliaoʼ! Jach ku líiʼsik in wóol le baʼax ku yaʼalik Kaʼapʼéel tiʼ Crónicas 16:9: ‹Jéeobaeʼ mantatsʼ táan u yilik baʼax ku yúuchul tu yóokʼol kaab utiaʼal u muʼukʼaʼankíintik máax oksaj óoltik tu jaajil u yóol›». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj: «In kanik u jaajileʼ tsʼoʼok u beetik in kʼubik in wóol tiʼ Jéeoba, beyoʼ letiʼeʼ yaan u yáantken. In biskinba tu yéeteleʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼan ichil in kuxtaloʼ. Tsʼoʼoleʼ kin tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ Jesús tumen tu yoʼolaleʼ béeychaj in kʼaj óoltik Dios, lelaʼ jach tsʼoʼok u muʼukʼaʼankúuntiken».

17. Juntúul sukuʼun maʼatech u creertik wa yaan Dios kaʼacheʼ, ¿baʼax áant u tsʼáa cuenta tiaʼan ichil u jaajileʼ?

¹⁷ Juntúul sukuʼun maʼatech u creertik wa yaan Dios kaʼacheʼ, ku yaʼalik: «Ken in wil le baʼaxoʼob u beetmaj Diosoʼ, kin tsʼáaik cuentaeʼ letiʼeʼ u kʼáat ka yanaktoʼon kiʼimak óolal, le oʼolal in wojel maʼ ken u chaʼa k-muʼyaj mantatsʼ. Tsʼoʼoleʼ kex cada kʼiin ku máan táan u maas kʼastal le yóokʼol kaabaʼ, le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maas ku muʼukʼaʼantal u fejoʼob, maas yaan kiʼimak óolal tiʼob yéetel maas ku yeʼeskoʼob yaabilaj. Chéen yoʼolal u kiliʼich muukʼ Jéeoba ku béeytal lelaʼ» (xok 1 Pedro 4:1-4).

18 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj uláakʼ kaʼatúul sukuʼunoʼob? 2) ¿Bey wa a tuukul xan jeʼex letiʼoboʼ?

¹⁸ Uláakʼ juntúul sukuʼun tsʼoʼok yaʼab jaʼaboʼob joʼopʼok u meyajtik Dioseʼ tu yaʼalaj baʼaxten ku creertik tiaʼan ichil u jaajileʼ: «Tiʼ tuláakal le jaʼaboʼobaʼ, in xakʼalxookeʼ tsʼoʼok u yáantken in tsʼáa cuentaeʼ u j-Jaajkunajoʼobeʼ tsʼoʼok u tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios jeʼex le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ. Yaʼab tuʼuxoʼob tsʼoʼok in viajar, yéetel tsʼoʼok in wilik le nojoch yaabilaj yaan ichil u kaajal Jéeobaoʼ. Le u jaajil yaan teʼ Bibliaoʼ tsʼoʼok u taasikten kiʼimak óolal». Tiʼ juntúul sukuʼun yaan maas tiʼ 60 jaʼaboʼobeʼ kʼáataʼab baʼaxten ku creertik u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ tiaʼanoʼob tiʼ u jaajil religioneʼ, letiʼeʼ tu yaʼaleʼ tumen chéen letiʼob beetik le baʼax tu kaʼansaj Jesusoʼ. Tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok k-xakʼaltik u kuxtal yéetel u kʼaʼaytaj Jesús yéetel nojoch baʼal k-ilik le kaʼansaj tu pʼatajtoʼonoʼ. Tsʼoʼok k-kʼexik bix k-kuxtal utiaʼal k-náatsʼal tiʼ Dios yoʼolal u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Toʼoneʼ k-creertikeʼ chéen yoʼolal u kuxtal Jesús jeʼel u páajtal k-salvartaʼaleʼ. K-ojel xan kaʼa kuxkíintaʼabi tumen yaan máaxoʼob il ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal» (xok 1 Corintoiloʼob 15:3-8).

19, 20. 1) ¿Baʼax tu kʼaʼajsaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Romaoʼ? 2) ¿Baʼax jatsʼuts páajtalil tsʼaʼantoʼon?

¹⁹ Tumen k-yaabiltmaj k-éet máakileʼ, unaj k-kaʼansiktiʼob le baʼax tsʼoʼok k-kanikoʼ. Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Romaoʼ: «Wa teech ka waʼalik tu táan le máakoʼob ‹le tʼaan yaan ta chiʼ›, de ke Jesuseʼ Yuumtsil, yéetel wa tu jaajil u yóol a puksiʼikʼal ka creertik líiʼsaʼab tumen Dios ichil le kimenoʼoboʼ, yaan a salvartikaba. Tumen yéetel u puksiʼikʼal máakeʼ ku yeʼesik yaan u fe utiaʼal ka aʼalaʼak toj u kuxtal tu táan Dios, baʼaleʼ yéetel u chiʼ máakeʼ ku tʼaan tu táan uláakʼ máakoʼob utiaʼal salvación» (Rom. 10:9, 10).

²⁰ Toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ k-ojel tiaʼanoʼon ichil u jaajil religioneʼ. K-ojleʼ tsʼaʼantoʼon u jatsʼuts páajtalil k-kaʼansik tiʼ u maasil u maʼalob péektsilil u Reino Dios. Bey túunoʼ koʼox kaʼansik u jaajil yéetel le Bibliaoʼ, koʼox eʼesik xan yéetel k-kuxtal jach k-ojel tiaʼanoʼon ichil u jaajil religioneʼ.