Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Bix jeʼel a tʼaan tiʼ sexo yéetel a paalaleʼ

Bix jeʼel a tʼaan tiʼ sexo yéetel a paalaleʼ

Tsolnuʼukoʼob utiaʼal le familiaʼoboʼ

Bix jeʼel a tʼaan tiʼ sexo yéetel a paalaleʼ

Alicia *, juntúul x-lóoʼbayan chʼúupaleʼ, ku yaʼalik: «Yaan horaeʼ yaan baʼaloʼob taak in wojéeltik tiʼ le sexooʼ, baʼaleʼ saajken in kʼáat tiʼ in taataʼob, bik u tukultoʼob baʼax kʼaas tin woʼolal».

Inés, u maamaeʼ, ku yaʼalik: «Yaan horaeʼ taak in kutal tsikbal yéetel in hija tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ, baʼaleʼ maʼ tin kaxtik u súutukil, tumen mantatsʼ yaan baʼax ku beetik».

BEJLAʼEʼ maas ku yúuchul tʼaan tiʼ le sexo tak teʼ tuʼuxoʼob maʼatech u tsikbaltaʼal kaʼachoʼ. Ku yúuchul tʼaan tu yoʼolal teʼ televisionoʼ, teʼ cineoʼ, tiʼ revistaʼoboʼ yéetel tiʼ anuncioʼob. Chéen le taatatsiloʼob maʼatech u tʼaanoʼob yéetel u paalal tiʼ baʼaloʼob beyaʼ. Michael, juntúul xiʼipal kajaʼan Canadaeʼ ku yaʼalik: «Le taatatsiloʼoboʼ maʼatech u tsʼáaikoʼob cuenta wa suʼlakoʼon tʼaan tiʼ sexo tu yéeteloʼob. Maas chéen chʼaʼabil k-ilik k-kʼáatik tiʼ juntúul k-amigo».

U jaajileʼ le taatatsiloʼoboʼ suʼlakoʼob tʼaan yéetel u paalaloʼob tiʼ le baʼaloʼobaʼ. Debra W. Haffner, juntúul maestra yéetel u beetmaj xan junpʼéel libro ku tʼaan tiʼ sexoeʼ, ku yaʼalik: «Yaʼab taatatsiloʼob aʼalikeʼ, le ka tu yiloʼob tsʼoʼok u chan nuuktal u hijoʼobeʼ, chéen tu pʼatoʼob tu cuarto junpʼéel libro ku tʼaan tiʼ sexo yéetel tiʼ bix u kʼexpajal u wíinklil» (Beyond the Big Talk). Le maestraaʼ ku yaʼalikeʼ yéetel le baʼax ku beetik le taatatsiloʼoboʼ bey men cuenta táan u yaʼalikoʼobeʼ: «K-kʼáat ka a wojéelt baʼaloʼob yaan yil yéetel sexo yéetel tiʼ bix kun kʼexpajal a wíinkliloʼ, baʼaleʼ maʼ toʼon ken k-tsoltechiʼ».

Le taatatsiloʼob ku yilkoʼob u kʼaʼanaʼanil u kanáantik u paalaloʼoboʼ, u yoojloʼob de por si yaan u kaʼansiktiʼob le baʼaloʼobaʼ. Yaan óoxpʼéel baʼaxten kʼaʼabéet:

1. Le sexooʼ tsʼoʼok u kʼexpajal bix u yilaʼal. James juntúul xiʼipal yaan 20 jaʼaboʼob tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ le sexooʼ maʼ chéen u kʼáat u yaʼal u yantal baʼax u yil juntúul íichamtsil yéetel u yataniʼ. Yaʼab máakoʼobeʼ ku meyaj kʼaasil u chiʼob utiaʼal u beetkoʼob baʼaloʼob subtsiltak yéetel kʼaastak (sexo oral), ku beetkoʼob xan baʼaloʼob kʼaastak yéetel u chuun wíinik (sexo anal)... tsʼoʼoleʼ tak teʼ Internetoʼ yaan máaxoʼobeʼ ku paklan chaʼantkubaʼob tiʼ camara yéetel ku masturbarkubaʼob (sexo tiʼ Internet) yéetel yaneʼeʼ ku meyajtiʼob le celular * utiaʼal u beetkoʼob baʼaloʼob beyaʼ».

2. Jeʼel u kankoʼob baʼax maʼ maʼalobeʼ. Juntúul maamatsil ku kʼaabaʼtik Sandraeʼ ku yaʼalik: «Desde ken káajak u binoʼob escuelaeʼ, ku yuʼubkoʼob u yúuchul tʼaan tiʼ le sexooʼ, le oʼolal jeʼel u kankoʼob baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu yoʼolaleʼ».

3. Taak u yojéeltkoʼob, baʼaleʼ suʼlakoʼob. Ana juntúul x-chʼúupal 15 jaʼaboʼob yaantiʼ, yéetel kajaʼan Brasileʼ, ku yaʼalik: «U jaajileʼ maʼ in wojel bix jeʼel in káajsik in tsikbal yéetel in taataʼob tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ».

Letiʼe taatatsiloʼob tsʼaʼan tumen Dios utiaʼal kanáantik le paalaloʼoboʼ, ichileʼ táakaʼan u kaʼanskoʼob tiʼob baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ (Efesoiloʼob 6:4). U jaajileʼ le taatatsiloʼob yéetel le paalaloʼoboʼ ku suʼlaktaloʼob tʼaan tiʼ le baʼaloʼobaʼ. Baʼaleʼ Daniela, yaan 14 jaʼaboʼob tiʼeʼ, ku yaʼalik baʼaxten jach maʼalob ka tsikbaltaʼak: «Toʼoneʼ maas uts t-tʼaan ka tsoʼoloktoʼon tumen k-taataʼob baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ, ke ka tsoʼoloktoʼon tumen le maestroʼob wa ka k-kan teʼ televisionoʼ». Baʼaleʼ ¿bix túun jeʼel u káajsik u tsikbal le taatatsiloʼob tiʼ le baʼax jach ku suʼlakkúuntik máakaʼ?

Jeʼex u bin u nuuktaloʼobeʼ

Tumen kajakbaloʼob teʼ yóokʼol kaab jach tsʼoʼok u kʼastalaʼ, desde tu chichnil le paalaloʼob ku yuʼubkoʼob u yúuchul tʼaan tiʼ sexooʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ le máakoʼoboʼ táan u bin u maas kʼastaloʼob (2 Timoteo 3:1, 13). Le oʼolaleʼ yaʼab mejen paalaloʼob ku muʼyajoʼob tu kʼab uláakʼ máakoʼob, yaan horaeʼ ku violartaʼaloʼob.

Le oʼolal jach kʼaʼabéet u káajal u kaʼansaʼaloʼob desde tu chichniloʼob. Renate, juntúul maamatsil Alemanaeʼ, ku yaʼalik: «Wa ku páaʼtaʼal u chan nuuktaloʼobeʼ, ku maas suʼlaktaloʼob tʼaan tiʼ baʼaloʼob beyaʼ». Bey túunoʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal u beetaʼaleʼ? U kaʼansaʼaloʼob jeʼex u bin u nuuktaloʼoboʼ.

Tu chichniloʼob: Táanil tiʼ u káajal u binoʼob escuelaeʼ kʼaʼabéet u kaʼansaʼaltiʼob bix u kʼaabaʼ u xóoxotʼal u wíinkliloʼob, yéetel máakalmáak maʼ unaj u maʼachal tiʼob tumen mix máakiʼ. Julia, juntúul koʼolel kajaʼan Mexicoeʼ, ku yaʼalik: «Le ka tu tsʼáaj óoxpʼéel jaʼaboʼob tiʼ in hijoeʼ káaj in tsikbaltik le baʼaloʼob bey tiʼaʼ. Saajken u beetaʼal wa baʼax tiʼ tumen u maestro, le máax kanáantikoʼ, wa juntúul paal maas nojoch tiʼ. Kʼaʼabéet u kanik u kanáantuba».

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETKEʼEX BEYAʼ. Le mejen paalaloʼoboʼ unaj u kanik u tokubaʼob ken óotaʼak machbil u x-chʼuupil wa u xiibiloʼob. Kaʼanseʼextiʼob u yaʼaloʼob: «¡Maʼ a machken! ¡Yaan in takik a pool tiʼ in maama!». Kaʼanstiʼobeʼ unaj u yaʼalikoʼob baʼax ku beetaʼaltiʼob, kex ka sajakkúuntaʼakoʼob wa kex ka aʼalaʼak u tsʼaʼabal wa baʼax tiʼob. *

Ken káajak u binoʼob primaria: Teʼ jaʼaboʼobaʼ ilawil a maas tʼaaneʼex yéetel a paalaleʼex yoʼolal le sexooʼ. Peter, juntúul taatatsileʼ ku yaʼalik: «Táanil tiʼ u káajal a tsikbaltik tiʼ a paalal baʼaloʼob yoʼolal sexoeʼ, ilawil baʼax u yoojloʼob tu yoʼolal yéetel wa u kʼáat u yojéeltoʼob u maasil. Maʼ a obligartikoʼob tsikbal. Ilawil a máansik tiempo yéetel a paalal, wa ka beetkeʼexeʼ tu juunaloʼob kun káajal u beetkoʼob kʼáatchiʼob».

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETKEʼEX BEYAʼ. Maas maʼalob maʼ u xáantal táan a tsikbaleʼex tu yéeteloʼob utiaʼal maʼ u náakal u yóoloʼob (Deuteronomio 6:6-9). Tsʼoʼoleʼ jeʼex u bin u nuuktaloʼobeʼ bey kun bin a tsolkeʼex u maasil tiʼob.

Ken u chuk u táankelmiloʼob: Ilawil u naʼatik maʼalob a paal baʼax kʼeexiloʼob ku yantal tu wíinklil, tu tuukul wa tiʼ baʼaxoʼob ku yuʼubik yéetel ka u naʼat baʼax maʼalob bey xan baʼax maʼ maʼalob ka u beetiʼ. Ana, le x-chʼúupal yáax tʼaanajoʼon tiʼ, yéetel yaan 15 jaʼaboʼob tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Tin escuelaeʼ yaʼab tiʼ le paalaloʼob ku yantal baʼal u yiloʼob yéetel wa máaxoʼ. Kex jach suʼlakeneʼ, kʼaʼabéet in wojéeltik baʼaxoʼob táakaʼan ichil le sexo utiaʼal in kanáantkimbaoʼ». *

Junpʼéel baʼax unaj a kʼaʼajsik: Maʼ xaaneʼ le hijotsiloʼ maʼ taak u tʼaan tiʼ sexoiʼ tumen sajak u tuklaʼal baʼax kʼaas tu yoʼolal. Juntúul taatatsil ku kʼaabaʼtik Gerardoeʼ ku yaʼalik: «K-hijoeʼ maʼ taak u tʼaan kaʼach tiʼ le sexooʼ. Ka máan kʼiineʼ t-ojéeltaj baʼaxten: ku tuklik kaʼacheʼ yaanal baʼax k-tuklik tu yoʼolal. Le oʼolal t-jáan aʼalajtiʼ maʼ letiʼe baʼax k-tuklikoʼ. Chéen taak k-ojéeltik kaʼach wa u yojel baʼax jeʼel u beetik wa ka u aktáant junpʼéel talamil yaan yil yéetel lelaʼ».

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETKEʼEX BEYAʼ. Táanil tiʼ a kʼáatik baʼax ku tuklik a paal yoʼolal junpʼéel baʼaleʼ, maas maʼalob ka a kʼáattiʼ bix u yilaʼal tumen u yéet xookoʼob. Jeʼel u páajtal a waʼalikeʼex: «Bejlaʼeʼ yaʼab máaxoʼob tuklikeʼ le sexo oraloʼ, maʼ kʼaasiʼ. ¿Bey wa xan u tuukul a wéet xookoʼoboʼ?». Beyoʼ maas maʼ kun suʼlaktal u yaʼal baʼax ku tuklik.

Kex suʼlak máakeʼ ku taasik utsiloʼob

Óoliʼ mix baʼal uláakʼ maas suʼlakkíintik le taatatsiloʼob jeʼex u tsikbaltikoʼob tiʼ u paalaloʼob baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ. Baʼaleʼ jach yaʼab utsiloʼob ku taasik; Dianaeʼ ku yaʼalik: «Ken máanak kʼiineʼ ku pʼáatal maʼ jach suʼlakech a tsikbalt tiʼ a paalal le baʼaloʼob beyaʼ, tsʼoʼoleʼ ku beetik a maas biskaba tu yéeteloʼob». Gerardo, le máax tiʼ tsʼoʼok k-yáax tʼaaneʼ ku yaʼalik xan: «Wa suuk u tsikbaltaʼal jejeláas baʼaloʼob ichil le familiaoʼ, maas maʼ kun talamtal u tsikbaltikoʼob baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Kex ku suʼlaktal máak ken u tsikbalt baʼaloʼob beyaʼ, u beetkeʼ ku yáantaj utiaʼal u bin utsil tiʼ le familia u kʼáat u beet baʼax uts tu tʼaan Diosoʼ».

[Tsolajiloʼob]

^ xóot’ol 3 Kʼexaʼan u kʼaabaʼob.

^ xóot’ol 8 Bejlaʼeʼ yaʼab táankelem paalaloʼobeʼ suuk u paklan túuxtikoʼob tiʼ celular mensajeʼob wa fotoʼob tuʼux chaknuul u yilaʼaloʼob, lelaʼ yaan tuʼuxeʼ kʼaj óolaʼan bey sexting.

^ xóot’ol 16 Jóoʼsaʼan teʼ táan juʼun 171 tiʼ le libro Aprendamos del Gran Maestro, beetaʼan tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba.

^ xóot’ol 19 Jeʼel u yáantkeʼex le baʼax ku tsolik le xookil 1 tak 5, 28, 29 yéetel 33 tiʼ u kaʼapʼéel libroil Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas, beetaʼan tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 14]

TUKULTE

Beoraaʼ koʼox ilik baʼax ku yaʼalik jujuntúul táankelem paalaloʼob jejeláas tuʼux u taaloʼob. Ken tsʼoʼokok u chíikpajal baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ ku chíikpajal xan junpʼéel kʼáatchiʼ utiaʼal u beetik a tuukul.

• «In taataʼobeʼ ku yaʼalikoʼobten ka in xok libroʼob ku tʼaanoʼob tiʼ sexo yéetel wa yaan baʼax maʼ tin naʼateʼ kin kʼáatiktiʼob. Baʼaleʼ teneʼ maas jeʼel u kiʼimaktal in wóol wa letiʼob ku tsoloʼobteneʼ.» (Ana, brasilil.)

¿Baʼaxten maʼ chéen yaan yéetel u tsʼaʼabal tiʼ le paalaloʼob libroʼob yéetel revistaʼob ku tʼaanoʼob tiʼ le sexooʼ?

• «Tsʼoʼok in wuʼuyik u tsikbaltaʼal baʼaloʼob yoʼolal le sexo mix in papá u yojel wa yanoʼ. Wa ka in waʼal tiʼeʼ jeʼel u jaʼakʼal yóoleʼ.» (Ken, canadail.)

¿Baʼaxten a tuklik maʼ tu kʼáatiktech a hijo baʼaloʼob yaan yil yéetel sexo?

• «Kex suʼlakeneʼ, tin chʼaʼtuklaj in kʼáatik tiʼ in taataʼob baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ, baʼaleʼ tu sen beetoʼobten kʼáatchiʼob jeʼex: “¿Baʼaxten ka kʼáatikten leloʼ? ¿Baʼax tsʼoʼok a beetik?”.» (Masami, japonil.)

Wa ku kʼáatiktech a hijo wa baʼax yaan yil yéetel sexoeʼ, ¿bix unaj a núukik utiaʼal maʼ u chʼaʼik saajkil u kʼáattech tu kaʼatéen?

• «Jeʼel u kiʼimaktal in wóol wa ka aʼalaʼakten tumen in taataʼob maʼ jelaʼan ka taakak in wojéeltik le baʼaloʼobaʼ, yéetel ka u yaʼaloʼobten tak letiʼob taakchaj u yojéeltkoʼob tu chichniloʼob.» (Lisette, franciail.)

¿Baʼax jeʼel a beetkeʼex utiaʼal maʼ u chʼaʼik saajkil a paalaleʼex u kʼáatteʼex baʼaloʼob yaan yil yéetel le sexooʼ?

• «Maʼatech in wuʼuyik wa ku tsʼíikil in maama ken u kʼáatten baʼaloʼob yaan yil yoʼolal sexo. Lelaʼ junpʼéel baʼax ku yáantaj utiaʼal maʼ k-uʼuyik bey tsʼoʼok k-beetik baʼax kʼaaseʼ.» (Gerald, franciail.)

¿Bey wa táan a tsʼíikil ken tʼaanakech yéetel a paalaleʼ? ¿Kʼaʼabéet wa a kʼexik bix a tʼaan?