¿Unaj wa u kaʼansaʼal le paalaloʼob yoʼolal Diosoʼ?

«Le junpʼíit tsʼoʼok k-kanik tiʼ le religionoʼ maʼ tu yáantkoʼon utiaʼal k-yaabiltikba, baʼaxeʼ maas ku beetik k-pʼektikba.» (JONATHAN SWIFT, JUNTÚUL ESCRITOR IRLANDÉS)

KEX teʼ siglo 18 tsʼíibtaʼab le tʼaanoʼobaʼ, ku yeʼesik le bix u tuukul yaʼab máakoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ. Tiʼ jujunpʼéel luʼumoʼobeʼ yaan máaxoʼob tuklikeʼ le taatatsiloʼoboʼ maʼ unaj u kaʼanskoʼob u paaloʼob tiʼ Diosiʼ. Ku yaʼalikoʼobeʼ le paalaloʼob ku líikʼloʼob ichil familiaʼob yaan u religionoʼoboʼ maases maʼatech u bintiʼob maʼalob.

Techeʼ ¿bix a wilik? Tiʼ le baʼaxoʼob ku chíikpajal kabalaʼ, ¿máakalmáak ka tuklik maʼalob ka beetaʼakiʼ?

● Maʼ unaj u chaʼabal tiʼ le taatatsiloʼob u kaʼansik u paalal yoʼolal Diosoʼ.

● Le taatatsiloʼoboʼ unaj u páaʼtkoʼob u nuuktal u paalaloʼob utiaʼal ka u kaʼansoʼob tiʼ religión.

● Le taatatsiloʼoboʼ unaj u kaʼansik tiʼ u paalaloʼob tiʼ religión desde tu chichniloʼob. Baʼaleʼ ken nuukchajkoʼobeʼ unaj u yaʼalaʼaltiʼob ka u yiloʼob wa jaaj le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼaltiʼoboʼ.

● Le paalaloʼoboʼ unaj u seguertik u religión u taataʼob, kex wa jaaj le baʼax ku kaʼansaʼal ichiloʼ bey xan wa maʼ.

¿Kʼaas wa u kaʼansaʼal le paalaloʼob tiʼ religionoʼ?

Mix juntúul taatatsil u kʼáat u beet wa baʼax utiaʼal u bin kʼaasil tiʼ u paalal. Baʼaleʼ ¿yaan wa baʼax eʼesik maʼ maʼalob ka kaʼansaʼak tiʼ le paalal baʼaloʼob yaan yil yéetel religionoʼ? Tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob táan u yilaʼal wa ku yáantaj u kaʼansaʼal le paalal tiʼ religionoʼ. ¿Baʼax tsʼoʼok u yilaʼal?

Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ maʼatech u beetik kʼaas, baʼaxeʼ ku taasik yaʼab utsiloʼob tiʼ le paalaloʼ. Junpʼéel xook, jóoʼsaʼab tu jaʼabil 2008, tiʼ junpʼéel revista ku kʼaabaʼtik Social Science Research, ku yaʼalikeʼ «tsʼoʼok u yilaʼaleʼ le religionoʼ ku beetik u maas biskuba le paalal yéetel u taataʼoboʼ». * Le revistaaʼ tu yaʼalaj xan: «Le religión yéetel u natsʼkuba máak tiʼ Diosoʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼabéet ichil u kuxtal le paalaloʼoboʼ yéetel jach kʼaʼabéet xan utiaʼal u biskuba maʼalob tuláakal le familiaoʼ». Le baʼaloʼob aʼalaʼabaʼ chíikaʼan tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesucristoaʼ: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ» (Mateo 5:3).

¿Maʼalob wa túun ka páaʼtaʼak u nuuktal le paalal utiaʼal ka kaʼansaʼaktiʼob tiʼ Dios yéetel tiʼ religionoʼ? Le máaxoʼob ku tuukuloʼob beyaʼ maʼ tu chʼaʼikoʼob en cuentaeʼ, u tuukul juntúul paaleʼ bey junpʼéel juʼun maʼ tsʼíibtaʼan mix baʼaleʼ. Le oʼolaleʼ le taatatsiloʼoboʼ jeʼel u páajtal u beetkoʼob kaʼapʼéel baʼaleʼ: u yilik u «tsʼíiboʼob» teʼ juʼun wa u kaʼansik tiʼ u paalaloʼob baʼaloʼob maʼalobtakoʼ, wa u chaʼik u yoksaʼal uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak ichil u tuukul yéetel u puksiʼikʼal le paalaloʼ.

¿Bix unaj u kaʼansaʼaloʼob?

Le baʼaxoʼob uchaʼantakoʼ ku yeʼesikeʼ le religionoʼ jeʼel u beetik u jach pʼektik máak u yéet máakileʼ. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal u beetik le taatatsiloʼob utiaʼal maʼ u yúuchul tiʼ u paalaloʼob le baʼax tu yaʼalaj Jonathan Swiftoʼ? ¿Bix jeʼel u páajtal u kaʼansaʼaloʼob tiʼ religión yéetel maʼ u pʼektikoʼob u maasileʼ?

U núukil le óoxpʼéel kʼáatchiʼobaʼ ku yeʼesik bix unaj u kaʼansaʼaloʼob: 1) ¿baʼax unaj u kaʼansaʼaltiʼob? 2) ¿máax unaj u kaʼanskoʼob? 3) ¿bix unaj u kaʼansaʼaloʼob?

[Tsolajil]