Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Jeʼel u páajtal a púutsʼul tiʼ le túuntaj óolaloʼ

Jeʼel u páajtal a púutsʼul tiʼ le túuntaj óolaloʼ

«Maʼ in kʼáat in chaʼant pornografía kaʼachiʼ. Baʼaleʼ ooken Interneteʼ ka téek chíikpaj junpʼéel baʼal. Chéen tin tsʼáankʼabteʼ ka jeʼepaji.» (CARLOS) *

«Juntúul x-kiʼichpan chʼúupal teʼ tuʼux kin meyajoʼ jach ku chokʼkuba ten kaʼachi. Junpʼéel kʼiineʼ tu yaʼalajten wa jeʼel in bin tiʼ junpʼéel hotel «báaxal» tu yéeteleʼ. In wojel kaʼach baʼax u kʼáat.» (DYLAN)

«M IX baʼal jeʼel u beetik in lúubuleʼ, jaʼaliʼ ka túuntaʼak in wóoleʼ». Le tʼaanoʼobaʼ ku yeʼesik baʼax ku tuklik jujuntúul máakoʼob yoʼolal le túuntaj óolaloʼ: tu tsʼuʼ u puksiʼikʼaloʼobeʼ uts tu tʼaan u lúubloʼob tiʼ le túuntaj óolaloʼoboʼ. Uláakʼoʼobeʼ u pʼeek u túuntaʼal u yóoloʼob, yéetel maʼ u kʼáatoʼob lúubuliʼ. ¿Kux túun teech? ¿Ka baʼateʼel wa tu contra le túuntaj óolaloʼ, wa ka pʼatkaba tiʼ?

U jaajileʼ maʼ tuláakal túuntaj óolal ku taasik talamil tiʼ máakiʼ. Jeʼex wa ka a jaant taʼakumbail uláakʼ junpʼéel galletaeʼ maʼ tu jáan beetiktech loob. Baʼaleʼ yaan uláakʼ túuntaj óolaloʼobeʼ wa ku lúubul máak tiʼobeʼ —maases le yaan yil yéetel le núupkʼebanoʼ—, jeʼel u beetik u bin kʼaasil tiʼeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «¡J-maʼ naʼat le máax ku máan yéetel u yatan uláakʼ xiib! ¡Le máax beetik beyoʼ tu juunal ku kíimskuba!» (Proverbios 6:32, 33).

Wa ka túuntaʼak a wóol yéetel le núupkʼebanoʼ, ¿baʼax unaj a beetik? Le Bibliaoʼ ku núukik: «Tumen Dioseʼ u kʼáat ka kiliʼichchajkeʼex yéetel ka a náachkuntabaʼex tiʼ le núupkʼebanoʼ. Cada juntúul tiʼ teʼexeʼ unaj u kanik u controlart u wíinklil ich kiliʼichil bey xan ich tsiikil» (1 Tesalonicailoʼob 4:3, 4). Koʼox ilik óoxpʼéel baʼax jeʼel u yáantkech a controlartabaeʼ.

Yáax: Kanáant a wich

U chaʼantik máak oocheloʼob ku yajsik kʼaakʼas tsʼíibolaloʼobeʼ jeʼel u beetik u bin kʼaasil tiʼeʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ jeʼel u tsʼíiboltik máak le baʼax ku sen chaʼantikoʼ; tu yaʼalaj: «Tuláakal máax ku sen chaʼantik juntúul koʼolel utiaʼal u tsʼíiboltik u núupchital tu yéeteleʼ,  tsʼoʼok u lúubul tiʼ adulterio tu yéetel ichil u puksiʼikʼal». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj: «Wa a x-noʼoj ich táan u beetik a kʼebantaleʼ, luʼse ka a píikchʼinte» (Mateo 5:28, 29). ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼale? Unaj k-náachtal tu séebaʼanil tiʼ le baʼaxoʼob jeʼel u yajsik kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tiʼ toʼonoʼ.

Wa ka téek ilik pornografíaeʼ, sut a wich táanxelil

Koʼox ketik beyaʼ. Wa ku juʼulul a wich tumen u kʼáakʼil junpʼéel baʼal táan u soldartaʼaleʼ, ¿yaan wa a waʼatal a chaʼante? ¿Máasaʼ maʼatan? Yaan a sutik a wich táanxel tuʼux wa yaan a pixik utiaʼal a kanáantik. Bey túun xanoʼ, wa ka téek ilik pornografía —tiʼ juʼun, tiʼ pantalla wa en vivoeʼ— sut a wich táanxel tuʼux. Beyoʼ yaan a kanáantik maʼ u kʼastal a tuukul. Juan, juntúul máak jach ku sen chaʼantik pornografía kaʼacheʼ, ku yaʼalik: «Ken in wil juntúul x-kiʼichpan koʼoleleʼ, ku taaktal in paktik tu kaʼatéen wa tu yóoxtéen. Baʼaleʼ kin obligartik in wich paakat táanxel tuʼux; kin waʼalik ichil in tuukul: ‹¡Orarnen tiʼ Jéeoba! ¡Kʼaʼabéet a orar teʼ súutukaʼ!›. Bey in luʼsik tin tuukuloʼ» (Mateo 6:9, 13; 1 Corintoiloʼob 10:13).

Ilawil xan baʼax tu yaʼalaj Job, juntúul máak tu meyajtaj Jéeoba úuchjeakil: «Tin tsʼáaj tu juunal in wóol maʼ in tsʼíiboltik mix le x-maʼ íichamoʼoboʼ» (Job 31:1). ¿Kux túun ka a beet jeʼex letiʼoʼ?

Beet lelaʼ: Wa ka téek ilik pornografíaeʼ, sut a wich táanxel tuʼux tu séebaʼanil. Orarnen tiʼ Dios jeʼex le máax tsʼíibt le salmoaʼ: «Náachkunt in paakat tiʼ le baʼax chéen kuneloʼ» (Salmo 119:37, Reina Valera).

U kaʼapʼéel: Kanáant a tuukul

Tumen j-kʼebanoʼoneʼ yaan kʼiineʼ talam k-luʼsik t-tuukul le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Cada juntúuleʼ ku túuntaʼal u yóol ken jíiltaʼak yéetel ken táabsaʼak tumen u tsʼíibolal. Le tsʼíibolal túunoʼ ken táabak tu puksiʼikʼal máak yéetel ken u chʼaʼ u muukʼeʼ, ku síijsik le kʼebanoʼ» (Santiago 1:14, 15). ¿Baʼax jeʼel a beetik utiaʼal maʼ a jíiltaʼal tumen a tsʼíibolaloʼobeʼ?

Wa ku yantaltech kʼaakʼas tuukuleʼ, jáan orarnen

Ken a wuʼuy táan a tsʼíiboltik baʼax kʼaaseʼ, kʼaʼajaktecheʼ yaantech u páajtalil a yéeyik baʼax ken a beete. Baʼatelnen tu contra le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ. Jáanpaytoʼob tiʼ a tuukul. Maʼ a chaʼik u máan kʼaakʼas baʼaloʼob ichil a tuukul. Tomás, juntúul máak  suuk u chaʼantik kaʼach pornografía teʼ Internetoʼ, ku yaʼalik: «Joʼopʼ in woksik maʼalob tuukuloʼob tin pool utiaʼal in luʼsik le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob yaanten kaʼachoʼ. Maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Yaʼab u téenel fallarnajen. Baʼaleʼ jujunpʼíitileʼ hasta ka tin kanaj in controlart in tuukuloʼob». Elsa, juntúul koʼolel tu aktáantaj yaʼab túuntaj óolaloʼob tu x-lóoʼbaynileʼ, ku yaʼalik: «Úuchik in sen orar tiʼ Jéeoba yéetel in kaxtik baʼax in beeteʼ, páajchaj in luʼsik le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tiʼ in tuukuloʼ».

Beet lelaʼ: Ken yanaktech kʼaakʼas tuukuloʼobeʼ, jáan orarnen tiʼ Dios. Utiaʼal a jetsʼik le kʼaakʼas tuukuloʼoboʼ, tuukulnen tiʼ «jeʼel baʼalak kʼaʼanaʼaneʼ, jeʼel baʼalak tojeʼ, jeʼel baʼalak limpioeʼ, jeʼel baʼalak ku lúubul utsileʼ, jeʼel baʼalak ku yúuchul maʼalob tʼaan tu yoʼolaleʼ, jeʼel baʼalak maʼalob yéetel jeʼel baʼalak ku náajmatik u kiʼikiʼtʼantaʼaleʼ» (Filiposiloʼob 4:8).

U yóoxpʼéel: Kanáant tuʼux ka máan

Ken núupuk le tsʼíibolal yéetel le túuntaj óolaloʼ jeʼel u yantal talamileʼ (Proverbios 7:6-23). ¿Baʼax jeʼel a beetik utiaʼal maʼ a lúubuleʼ?

«Chéen kin wokol Internet wa maʼ tin juunal yaneniʼ»

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Máak ku tuukuleʼ ku yilik u taal u chuun yajeʼ ku jechik; j-maʼ tuukuleʼ ku bin tu paach[,] ku tsʼoʼokoleʼ ku muʼyajtik u loob» (Proverbios 22:3). Le oʼolaleʼ kanáant tuʼux ka máan. Ilawil tiʼ baʼax súutukiloʼob wa tiʼ baʼax kúuchiloʼob jeʼel u yantal talamileʼ ka a náachkuntaba tiʼob (Proverbios 7:25). Felipe, juntúul máak páajchaj u pʼatik le pornografíaoʼ, ku yaʼalik: «Tin wotocheʼ tin tsʼáaj le computadora teʼ tuʼux jeʼel u páajtal u yilaʼal tumen u maasiloʼ, ka tin manaj junpʼéel programa ku kanáantik maʼ u yokol pornografía. Tsʼoʼoleʼ chéen kin wokol Internet wa maʼ tin juunal yaneniʼ». Tomás, le máax tsʼoʼok k-yáax aʼalikoʼ, óoliʼ bey tu beetiloʼ; ku yaʼalik: «Kin wilik maʼ in chaʼantik peliculaʼob ku yajsik kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob bey xan maʼ in biskinba yéetel le máaxoʼob kʼaas u tʼaanoʼob yoʼolal le sexooʼ. Maʼ in kʼáat in tsʼáainba tu beel le baʼax kʼaasoʼ».

Beet lelaʼ: Ilawil baʼax kúuchiloʼob wa baʼax súutukiloʼob jeʼel u beetkoʼob u túuntaʼal a wóoleʼ, ka a tukult baʼax ken a beet utiaʼal a náachkuntikaba tiʼob (Mateo 6:13).

¡MAʼ U LÚUBUL A WÓOL!

Baʼaleʼ ¿kux túun wa kex táan a tsʼáaik a wóoleʼ ka lúubul tiʼ le túuntaj óolaloʼ? Wa beyoʼ, maʼ u lúubul a wóol. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ‹kex ka lúubuk siete u téenel juntúul máak toj u kuxtaleʼ, bíin líikʼik tu kaʼatéen› (Proverbios 24:16). K-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal ka líikʼkoʼon. Techeʼ ¿yaan wa a chaʼik u yáantkech? Wa beyoʼ maʼ u xuʼulul a orar. Xok u Tʼaan Dios utiaʼal ka yanaktech fe. Muʼukʼaʼankúunt a wóol ikil a bin muchʼtal utiaʼal a kaanbal tiʼ Dios. Maʼ u tuʼubultecheʼ letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teen tsʼáaik a muukʼ, teen áantkech» (Isaías 41:10).

Carlos, le máax t-aʼalaj tu káajbal le xookaʼ, ku yaʼalik: «Jach talamchajten in pʼatik le pornografíaoʼ. Yaʼab u téenel kaʼa lúubeniʼ, baʼaleʼ tu tsʼookeʼ yéetel u yáantaj Dioseʼ páajchaj in pʼatik». Dylan, le máax xan tsʼoʼok k-aʼalikoʼ, tu yaʼalaj: «Chéen chʼaʼabil kaʼach jeʼel in núupchital yéetel in x-éet meyajeʼ. Baʼaleʼ tu jaajil in wóol tin waʼalaj: ‹¡Maʼ!›. Jach táaj maʼalob u yuʼubikuba máak wa limpio u conciencia. U maas kʼaʼanaʼanileʼ tin kiʼimakkúuntaj u yóol Jéeoba».

Ken a chʼaʼtukult maʼ a lúubul tiʼ le túuntaj óolaloʼoboʼ ka kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba (Proverbios 27:11).

^ xóot’ol 2 Kʼexaʼan le kʼaabaʼoboʼ.