Le ingenieroʼoboʼ táan u yilkoʼob u beetkoʼob robotoʼob jeʼel u páajtal u yáantik le doctoroʼob kéen u operartoʼob máakoʼ, maases utiaʼal u operarkoʼob le tuʼuxoʼob maʼ chéen chʼaʼabil u operartaʼaloʼ, bey xan utiaʼal maʼ u sen xotikoʼob máak. Utiaʼal u beetkoʼob lelaʼ táan u jach xakʼaltikoʼob bix u páajtal u wuʼuwutsʼik u kʼab le pulpooʼ.

 Tuukulnen tiʼ lelaʼ: Le pulpooʼ ku páajtal u machik, u chʼúuyik yéetel u jepʼik wa baʼax. Tuláakal lelaʼ ku páajtal u beetik tumen u ocho kʼaboʼobeʼ ku wúutsʼloʼob yéetel ku sáatsʼloʼob, ku páajtal u yoksikoʼob tak teʼ tuʼuxoʼob jach nuʼutʼoʼ. Baʼaleʼ maʼ chéen letiʼe baʼax jeʼel u páajtal u beetkoʼ, wa ku kʼaʼabéettaleʼ ku páajtal xan u chichkúuntik junxóotʼ tiʼ u kʼaboʼob.

 Le ingenieroʼoboʼ ku tuklikoʼobeʼ wa ku beetkoʼob u kʼab juntúul robot jeʼex u kʼab le pulpooʼ jach jeʼel u yáantaj utiaʼal maʼ u sen nojochtal le operacionoʼoboʼ bey xan utiaʼal maʼ u sen oksaʼal yaʼab baʼaloʼob ichil u wíinklil máak kéen operartaʼak.

 Ilawil bix u péeksik u kʼaboʼob le pulpooʼ

 Teʼ kʼiinoʼobaʼ tsʼoʼok u beetaʼal u kʼab juntúul robot óoliʼ jeʼex utiaʼal le pulpooʼ, chéen baʼaleʼ todavía táan u probartaʼal. Lelaʼ junpʼíit maas tiʼ 13 centímetros u chowakil, junxóotʼ tiʼ le kʼabaʼ ku páajtal u chʼúuyik yéetel u machik le baʼaxoʼob yaan ichil u wíinklil máak jach unaj u kanáantaʼaloʼoboʼ, le uláakʼ junxóotʼoʼ ku beetik le operacionoʼ. Le doctor Tommaso Ranzani, juntúul tiʼ le máaxoʼob ku yáantaj utiaʼal u beetaʼal u kʼab le robotoʼ, ku yaʼalik: «K-tuklikeʼ le u kʼab le robot táan k-beetkaʼ jach yaan u yáantaj utiaʼal ka beetaʼak uláakʼoʼob maas maʼalobtak yéetel maas yaʼab baʼaloʼob ku páajtal u beetkoʼob».

 Techeʼ, ¿bix a wilik? ¿Chéen wa bey anchajik u kʼaboʼob le pulpooʼ, wa yaan máax beetoʼob?