¿Máax Lázaro yéetel le ayikʼal máakoʼ?
Baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ
Lázaro yéetel le ayikʼal máakoʼ chéen chʼaʼchiʼitaʼaboʼob ichil junpʼéel tsikbal tu beetaj Jesús, maʼ tumen wa jach tu jaajil anchajoʼobiʼ (Lucas 16:19-31). Lázaro yéetel le ayikʼal máakoʼ tu representartoʼob kaʼa jaats máakoʼob: yáaxeʼ letiʼe u nuuktakil le judíoʼob jach kaʼanal u yichoʼob anchajoʼob tu kʼiiniloʼob Jesúsoʼ. U kaʼa jaatseʼ letiʼe máakoʼob kabal u yóoloʼob tu kʼamoʼob baʼax tu kaʼansaj Jesúsoʼ.
Teʼ xookaʼ yaan k-núukik le preguntaʼobaʼ:
¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús yoʼolal Lázaro yéetel le ayikʼal máakoʼ?
Tiʼ Lucas capítulo 16, Jesúseʼ tʼaanaj tiʼ kaʼatúul máakoʼob jach kʼexpaj u kuxtaloʼob.
Teʼ tsikbal tu beetaj Jesúsoʼ tu chʼaʼchiʼitaj juntúul máak jach ayikʼal. Tu jool u yotocheʼ suuk kaʼach u bisaʼal juntúul máak ku kʼáatik caridad, u kʼaabaʼeʼ Lázaro. Letiʼeʼ jach ku tsʼíiboltik kaʼach u jaantik u pʼúupʼuyal le baʼaxoʼob ku lúubul yáanal u mesa le ayikʼal máakoʼ. Ka máan kʼiineʼ Lázaroeʼ kíimi ka bisaʼab tumen le ángeloʼob tu tséel Abrahánoʼ. Le ayikʼal máak xanoʼ kíimeʼ ka muʼuki. Teʼ tsikbal tu beetaj Jesúsoʼ bey láayliʼ kuxaʼan le máakoʼob ka tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ. Ichil le tsikbaloʼ Jesúseʼ tu yaʼaleʼ le ayikʼal máakoʼ táan kaʼach u sen muʼyaj ich kʼáakʼ. Le máak túunoʼ tu yaʼalaj tiʼ Abrahán ka u túuxt Lázaro utiaʼal u chʼulik u puntail u dedo yéetel jaʼ, kéen tsʼoʼokkeʼ ku bisiktiʼ utiaʼal u síiskuntik u yaakʼ tumen táan u sen muʼyaj ichil le kʼáakʼ ku sen tóochʼbaloʼ. Abraháneʼ tu yaʼaleʼ maʼ ken u beet le baʼax ku yaʼalik le máakoʼ tumen u kuxtaloʼobeʼ tsʼoʼok u kʼexpajal. Tsʼoʼok u pʼáatal bey yaan junpʼéel nojoch yéetel taamkach jool chúumuk tiʼ letiʼobeʼ.
¿Jach wa tu jaajil úuch le baʼax tu tsikbaltaj Jesúsoʼ?
Maʼatech, le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ meyajnajtiʼ utiaʼal u kaʼansik wa baʼax. Tak le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le máaxoʼob tu chʼaʼchiʼitaj Jesúsoʼ maʼ jach tu jaajil anchajoʼobiʼ. Por ejemploeʼ teʼ tu Biblia Lutero jóoʼsaʼab 1912, ku taasik junpʼéel subtítulo tuʼux ku yaʼalikeʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ tu chʼaʼchiʼitaj utiaʼal u ketik wa baʼax. Tsʼoʼoleʼ le Biblia de Jerusalénoʼ ku taasik junpʼéel nota tuʼux ku yaʼalikeʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ chéen «junpʼéel tsikbal meyajnaj utiaʼal u keʼetel wa baʼax, maʼ tumen wa jach tu jaajil anchaj le máaxoʼob tu chʼaʼchiʼitoʼ».
¿Táan wa kaʼach u kaʼansik Jesús yaan baʼax ku pʼáatal kuxaʼanil tiʼ máak kéen kíimik? ¿Tu yóotaj wa túun u yaʼal yaan máaxoʼob ku binoʼob tiʼ junpʼéel infierno? ¿Tu yóotaj wa u yaʼal Abrahán yéetel Lázaroeʼ tiaʼanoʼob teʼ kaʼanoʼ? Maʼatech. Koʼox ilik baʼaxten maʼ letiʼe baʼax tu yóotaj u kaʼansoʼ.
Por ejemploeʼ:
Wa jach tu jaajil táan u tóokaʼal le ayikʼal máakoʼ, ¿maʼ wa túun kun saʼapʼal le jaʼ ken u bis Lázaro yéetel u punta u dedooʼ?
Pero kex maʼ u saʼapʼal le jaʼoʼ, ¿jeʼel wa túun u xuʼulul u ukʼajtal le ayikʼal máak yéetel jun chan chʼáaj jaʼ wa táan u tóochʼbal le kʼáakʼ teʼ tuʼux yanoʼ?
Le ka tu tsikbaltaj Jesús yoʼolal Lázaro yéetel le ayikʼal máakoʼ tsʼokaʼaniliʼ u yaʼalik mix máak xiʼik teʼ kaʼan tak teʼ kʼiinoʼoboʼ, ¿jeʼel wa túun u páajtal u yaʼalaʼaleʼ Abraháneʼ tiaʼaniliʼ teʼ kaʼanoʼ? (Juan 3:13).
Le baʼax tu tsikbaltaj Jesúsoʼ, ¿ku yeʼesik wa yaan junpʼéel infierno?
Maʼ, maʼ letiʼe baʼax tu yóotaj u yaʼaloʼ. Yaan máaxoʼob aʼalikeʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ u kʼáat u yaʼaleʼ le utsul máakoʼoboʼ ku binoʼob kaʼan, yéetel le kʼasaʼan máakoʼoboʼ ku sufriroʼob tiʼ junpʼéel infierno. a
Chéen baʼaleʼ, ¿bey wa unaj u naʼataʼaloʼ? Maʼatech.
Le Bibliaoʼ ku yaʼalik bix yanil le kimenoʼoboʼ, le oʼolal maʼ tu páajtal u yaʼalaʼal wa jach tu jaajil yaan junpʼéel infierno. Yaʼab máakoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ kéen kíimik le utsul máakoʼoboʼ ku binoʼob teʼ kaʼan utiaʼal u kuxtaloʼob ich kiʼimak óolaloʼ, pero le kʼasaʼanoʼoboʼ ku binoʼob teʼ infiernooʼ. Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ jach claro u yaʼalik: «Le máaxoʼob kuxaʼanoʼoboʼ u yojloʼob yaan u kíimloʼob, pero le kimenoʼoboʼ maʼ u yojloʼob mix baʼaliʼ» (Eclesiastés 9:5).
¿Baʼax tu yóotaj u kaʼans Jesús yéetel le baʼax tu tsikbaltoʼ?
Jesúseʼ tu yóotaj u kaʼanseʼ kaʼa jaats máakoʼobeʼ jach yaan u kʼexpajal u kuxtaloʼob.
Yaan baʼax eʼesikeʼ le ayikʼal máakoʼ ku representartik u nuuktakil le judíoʼoboʼ, tumen letiʼob kaʼacheʼ «jach uts tu yichoʼob taakʼin» (Lucas 16:14). Letiʼobeʼ kex ku yuʼubikoʼob kaʼach baʼax ku yaʼalik Jesúseʼ maʼatech u kʼamkoʼob. Tsʼoʼoleʼ jach ku mixbaʼalkúuntikoʼob le máakoʼoboʼ (Juan 7:49).
Lázaroeʼ ku representartik kaʼach le máakoʼob tu kʼamoʼob le baʼax tu kaʼansaj Jesúsoʼ, letiʼob kaʼacheʼ jach ku mixbaʼalkúuntaʼaloʼob tumen u nuuktakil le judíoʼoboʼ.
Le kaʼa jaats máakoʼobaʼ jach nojoch bix kʼexpajik u kuxtaloʼob.
U nuuktakil le judíoʼoboʼ ku tuklikoʼob kaʼacheʼ maʼalob yaniloʼob tu táan Dios. Chéen baʼaleʼ letiʼobeʼ bey kimen yaniloʼob tu táaneʼ tumen maʼ tu kʼamoʼob baʼax tu kaʼansaj Jesúsiʼ. Tsʼoʼoleʼ jach u pʼeek u yuʼubikoʼob kaʼach baʼax ku kaʼansik Jesús yéetel u discípuloʼob (Mateo 23:29, 30; Hechos 5:29-33).
Kex jach ku mixbaʼalkúuntaʼal le máakoʼob tumen u nuuktakil le judíoʼob kaʼachoʼ le ka tu kʼamoʼob baʼax ku kaʼansik Jesúseʼ anchajtiʼob u páajtalil u lúubloʼob utsil tu táan Jéeoba utiaʼal mantatsʼ (Juan 17:3).
a Jujunpʼéel bibliaʼobeʼ ku meyajtiʼob le tʼaan «infierno» utiaʼal u yaʼalikoʼob tuʼux bin le ayikʼal máak ka tsʼoʼok u kíimiloʼ. Chéen baʼaleʼ le tʼaan ich griego Hades ku meyaj teʼ Lucas 16:23, chéen u kʼáat u yaʼal bix u tsʼoʼokol máak kéen kíimik.