Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Ximodo runiná tecnología ca xiiñitu

Ximodo runiná tecnología ca xiiñitu

Tiempu riʼ nabé raca nagana para binni huaniisi iquiiñeʼ ca dispositivu electrónicu jma nacubi ni nuu, peru para ca xcuidi ca la? cadi nagana para iquiiñecaʼ ni.

Ca joven ni nabé riquiiñeʼ Internet zanda gápacaʼ guendanagana casi ca ni chiguzéʼtenu riʼ:

  • Rápacaʼ viciu iquiiñecaʼ ca dispositivu electrónicu sticaʼ.

  • Riniʼcaʼ mal de sti binni ora riquiiñecaʼ Internet.

  • Zanda gúʼyacaʼ pornografía neca cadi cuyúbicaʼ ni.

NI NAQUIIÑEʼ GÁNNALUʼ

RÁPACAʼ VICIU

Nuu caadxi cosa lu Internet ni zanda gucaa binni gapa viciu casi ca juegu ni riguítecabe lu Internet. Ne nga peʼ nga ni ná libru ni láʼ En defensa de la conversación, racá ná: «Guyáʼ ca aplicación ca para cadi gusaanaluʼ ca ni». Laga jma guidúʼyanu ca anunciu ni riree lu ca aplicación ca, jma stale bueltu runi ganar ca empresa ni riguu ca anunciu ca.

GUNÍʼ IQUE NDIʼ: ¿Ñee guiʼdiʼ ca xiiñiluʼ lu ca dispositivu electrónicu ca la? ¿Ximodo zanda gacaneluʼ laacabe iquiiñecabe tiempu stícabe jneza yaʼ? (EFESIOS 5:15, 16).

RINIʼCAʼ MAL DE STI BINNI

Nuu binni ni qué riá stobi, runi cosa ni cadi jneza ne dede riniʼcaʼ mal de sti binni ora riquiiñecaʼ Internet. Ne pur nga runinácabe xcaadxi o rúnicabe bullying laacaʼ.

Caadxi binni runi ca ni bizéʼtenu riʼ purtiʼ racaláʼdxicaʼ guʼyaʼ xcaadxi ni cayúnicaʼ ne gunibiáʼcabe laacaʼ. Nuu tu laa riníʼ ique cayúnicabe bullying laa purtiʼ qué runi invitárcabe laa ora chigúnicabe xiixa casi ti saa.

GUNÍʼ IQUE NDIʼ: ¿Ñee jneza riquiiñeʼ ca xiiñiluʼ Internet la? (Efesios 4:31). ¿Ximodo runi sentírcabe ora tuuxa qué runi invitar laacabe ora chiguni xiixa?

PORNOGRAFÍA

Tiempu riʼ, maʼ qué raca nagana para binni guʼyaʼ pornografía lu Internet. Neca zanda guni bloqueartu ca página riʼ para cadi guʼyaʼ ca xiiñitu ca ni, caquiiñeʼ chuʼtu cuidadu purtiʼ málasi zanda guihuinni ca ni.

Sextear nga guseendaluʼ o guseendacabe xiixa imagen ni napa pornografía lu teléfono stiluʼ, ne ti delitu ni. Nuu biaje pur ca ley ni nuu ndaaniʼ ti guidxi ne pur iza ni napa ti binni ni runi ni bizéʼtenu riʼ zanda guni acusárcabe laa de guseendaʼ pornografía ra nuu stobi.

GUNÍʼ IQUE NDIʼ: ¿Ximodo zanda gacaneluʼ xiiñiluʼ cadi guʼyaʼ o guseendaʼ imagen ni napa pornografía lu Internet? (EFESIOS 5:3, 4).

NI ZANDA GÚNILUʼ

BISIIDIʼ CA XIIÑILUʼ GÚNICAʼ NI JNEZA

Neca cadi nagana para ca xcuidi ca iquiiñecaʼ tecnología, naquiiñeʼ gusíʼdinu laacabe iquiiñecabe ni jneza. Libru ni láʼ Indistractable (Indistraíble) cayabi laanu ante gudiʼnu ti dispositivu electrónicu ti xcuidi caquiiñeʼ gusíʼdinu laabe iquiiñebe ni purtiʼ pa coʼ la? zeeda gácani casi ñaca nundaanu laabe ndaaniʼ ti alberca sin gánnabe xhúʼbabe.

CONSEJU ZEEDA LU BIBLIA: «Bisiidiʼ xcuidi ca neza ra naquiiñeʼ saʼ; neca guióʼxhobe qué zareechube de lu neza ca» (PROVERBIOS 22:6).

Biʼniʼ marcar ca sugerencia ni ñuuláʼdxiluʼ ñúniluʼ o bicaa ni rábiluʼ zanda gúniluʼ:

  • Guinieniaʼ xiiñeʼ ne gabeʼ laa xi zanda guni ora iquiiñeʼ Internet.

  • Gacaniaʼ xiiñeʼ cadi chuʼ triste ora tuuxa qué guni invitar laabe ora guni xiixa.

  • Guneʼ bloquear ca página ni cadi jneza casi ni napa pornografía.

  • Gatigá guuyaʼ xi ruuyaʼ ne xi rucaadiaga xiiñeʼ lu teléfono stiʼ.

  • Quixheʼ pabiáʼ tiempu zanda iquiiñeʼ xiiñeʼ dispositivu electrónicu stiʼ.

  • Cadi gudieeʼ lugar iquiiñeʼ xiiñeʼ dispositivu electrónicu stiʼ ndaaniʼ xcuartu huaxhinni.

  • Gabeʼ xiiñeʼ cadi iquiiñeʼ dispositivu electrónicu stiʼ ora guendaró.