1. Oni pekenga pa gu rungo Marata adu na ni na guhe naye na ni.

MARATA aatingidapa murã kawiiri kindi, nga simbia naadu na mbia ti ngbadimoho. Gari rungo adu ni rõrõihe wakina gu mbia re. Si adu furi wa gbegberẽ musumo du ri araraha nga bangisa kawiiri nga Razaro ima kpi. Agu arame biama ko adihe ku murã yo angia regbo kere rungo fu Marata na agumeri na agu aboro naaye ka biyo na pakpio gayo boro.

2, 3. (a) Si nawira gupai nga ho Marata abi Yesu ni si asari ri du wai? (b) Ginipai gu nyanyakipa pai Marata agumbaha ayugoho tipa ri?

² Ono awere tie, gu kumba naru barabangiri Marata angia bawene bakurea Razaro, nangia Yesu. Si nawira gupai nga ho Marata abi Yesu ni, gari rungo akii kina ku mbatayo, bambiko kina Yesu sa nangia gu boro auru kpotosende dunduko narengbe ka batasa kawiiri. Ono ri aima gbia bete wasa a mbiko biri Yesu rogo gi kpuyo naadu Betania yo re. Ri aima gbia wasa mbiko gu nyemuse na nunga ri abihe ku bangiri Yesu yo. Ko asasana ri na asanahe nga gu naundo ri ri berẽ gbe kuriipa gari idapase na pa zingabekpio. Gu fugo i afuraha na Yesu asari ri gumba gu nyanyakipa pai ri agumbaha rogo gari raka nga: “Mi idi pa ro ya Kristo nga mo, nga Wiri Mbori, nga gu ko naye ku zegino.”—Yo. 11:27.

³ A wa gu fugo Marata re ayugoho, ri angia gu dee naadu na bakere idapase. Gu wiri bete apai Ziazia Kekeapai napehe tipa ri nayugo nyanyakipa apai furani nga gu rengbe ka nyakasa gaani idapase. Tipa ka ino wai duhe wo, ani bingo gu bambata pangbanga du tipa Marata rogo Ziazia Kekeapai.

4. Ada naadu rogo gu kporo nga ga Marata, na gini pagume naadu dagbayo na Yesu?

⁴ Gipai re amangi dungu adiwi kusayo. Razaro adu kindi ti unga na kpotoko kidu wenengai. Kpuko adu Betania yo na adawiriko. Rogo kura uru sa, i aasungudo gu gino pani anyaki gbe, nga Yesu Kristo. Razaro, Marata, na Maria angia agu awirina nanaaraka sa. Kura abawetekeapai naya wẽ si nawira wa Marata nangia unvuru fuyo dũ, bambiko si nawira wa ri du nayambu Yesu ku kporo yo na ri i afura tipa ri mbata rogo kura apapara Ziazia Kekeapai. (Yo. 11:5) Gene ho ka ani ini ti ni nga guni ho dagbayo amangi rogatise te. Ono gu ani nainihe nga, Yesu angia bawene bakureayo. Ti regbo ga Yesu sunge Yuda yo, nga gu ba aboro asogoko asoga rogoho gbe, ko anaandu kini sungu kua aMarata yo. Si nirengo nga, ko aima du na tambuahe tipa gu zereda na undo ko anaagbiaha yo.

5, 6. (a) Tipagine Marata adu ti ni na bakere sunge tiri ti gi regbo Yesu aye fuoyo re? (b) Ginipai Maria amangihe ho Yesu aye ni ku kpuyo yo?

⁵ Marata anaamanga dungu apai ka sa kporo ni wenehe na ka dia aboro kugume. Ri angia gu dee nanaamangasunge nyanyaki na kidu na dungu asunge tiri. Kinawo ri aamangaha a ti gi regbo Yesu aye koyo re. Ri atona ka manga dungu bawene ariahe tipa gari gino, na isoke ko adu na kura aboro fuoko. Ti agu aregbo re, si adu ni banyanyakipa pai ka dia boro kugume. Ho gino anida ni, i ani dungo ní na ki dungo nduni, ki uru gani rakata nduni yo, ki zundu nduni, na ki mbedi rini na wene nzeme. (Oni gedi Ruka 7:44-47.) Fuoho, i ki mbakadi bani wenengai ní ra rogoho na ki mangi bawene riahe funi.

⁶ AMarata na Maria aamangasunge nyanyaki tipa ka mangapa Yesu. Wa aboro avura ka bi Maria ni gu boro na du na bakere nyemu ino apai, ri aima undo unvurari mbata ti sunge manga riahe. Ono fuo da Yesu, apai asatihe. Ko abi gu regbo re ni regbo yugopai, na ko atona ka yugopai! Yesu aadunga wa agu abarumbatayo rogo pambori naadu ti ragoko te. Ko anaairisa adee airisa tigako na kini yugupa ga Mbori Kindo fuyo, nga gu banguapai ko anaatungusaha. Maria abihe nga momu du, ri ki ye ki sungu pati nduko kini gi agu apai ko aagumbaha.

7, 8. Tipagine ngbadu Marata atona ka ima ti ni, na wai ri afura fuo hi ri pai vurũ?

⁷ Ono ngbadu Marata atona ka ima. Wa dungu asunge adu ti riri nga ga manga dungu ariahe na manga kura apai tipa gari agino, ri atona kadu ni fudifudi ri gbe na ri kini bakibangiiri. Si nawira gupai nga ho ri aandu ni kubani na kubani na gari sunge kini bi tameri ri nasungu asungo gbua zanga ye ka undori, ri aima tona ka zama be imisiringbaduse na ki tona kpakanahe. Ri abihe nga ome sunge ima kio furi!

⁸ Fuo hi Marata gipai re vurũ, ri adefugo ngba Yesu ki ya:  “Gbia, si agberã nga ti ro wa wirinami ambu re mi nimangi sunge ni sa re te? Mo rúgu ri tie ri unda re na ni.” (Rk. 10:40) Nyanyaki fugo du nangia gure. Kura asasa fugo Ziazia Kekeapai nape gu fugo Marata re nga: “Gbia, ake mo abingo ho ni pai . . . te?” Marata aya fu Yesu ko rugu Maria ri ye fuori i mangisunge.

9, 10. (a) Ga Yesu karagapai fu Marata angia gine? (b) Ani naino wai nga Yesu aazanga Marata mbiko fu ri tiri ka manga riahe fuko te?

⁹ Gu karagapai Yesu afuhe aima zeresa ngba Marata tigaha, a wa si naazeresa ngba agu aboro ninaagedaha. Ko aya furi ni zera wẽ: “Marata, Marata, mo ni fudifudi ro be dungu apai; kina pai sa rengbe: wa Maria asia gu wene pai re, i adía nga ha be ri te.” (Rk. 10:41, 42) Rogo gu fugo Yesu yo re angia gine? Ya mo gupai ko aagumbaha nga Marata nakpinyemu aũzegino susi nyemu Mbori? Ya mo ko abihe nga runga ha ri fu tiri ka manga wene riahe fuko te?

¹⁰ Oó. Yesu aima ino nga Marata adu na wene kpotoseyo. Na ko aabingo ho nga pa manga ri banaru riahe angia gbegberẽpai te. Ko nitiko naima ndu kupati “bakere pumbo” Matayo amangihe tipa ko. (Rk. 5:29) Anga gu riahe Marata aamangaha du nangia pai te; ono gupai nagberẽ nga ri aperesi kina paha mbatayo. Ri amoi berãri tipa kina manga banaru riahe bangiiri ki go ti gupai paha anyaki gbe. Ginipai du nangiaha?

11, 12. Wai Yesu arugu Marata ni zera?

¹¹ Yesu, nga bangisa Wiri Yekova Mbori, andu kua Marata yo ka yugo rengo. Pai ho paha anyaki ki susi gure te, zavura gu bawene riahe ri aamangaha vurũ. Rago aima gberã ti Yesu tigaha mbiko gupai nga Marata aagianga gu nyanyakipa apai ko aagumbaha nga gu narengbe ka nyakasa gari idapase te, ono ko ambu ri ri mangi gari siapai nisari. * Ono si aarunga furi ri ya fu Yesu wẽ ko zingi kuti Maria ri ye sa kina manga riahe ki mbu gia gu nyanyakipa apai ko aagumbaha te.

¹² Sidu, ko arugu Marata, ki yambu rimori bara ue tipa ka zeresa gari zinga, na ki ya furi wẽ ndupai ho ri du ‘ni fudifudi ri be dungu apai’ te. Riahe sa gbua watadu ue nga guhe si aaidaha, bambiko si angia regbo bambaiko riahe nga ga  toro. Sidu tie, gene ho ka Yesu adi gu “wene pai” kusayo be Maria ri asiaha te, nga gu nga ka wirikapai beko!

13. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu gene Yesu arugu Marata ngbaha?

¹³ Gi wiri toonipai namangi kporo yo re nayugo badungu apai fu apefuo Kristo areme. Pai ho si aida ani mbuhe si gberesipa gia agu apai “naye ngba Mbori yo” berani te. (Mt. 4:4) Wa vura duhe nga ani na nyemu ka wirika gu sino Marata adu na ni nga ga gamahe gbiati mangasunge nyanyaki, si aidanga ani du ‘ni fudifudi rani’ be agu apai du paha kusende ti agu apai nga ga toro te. Ani nakoda tirani ka sungo na agu akuarani nga aidipase angianga na gu bambata nduhe nga ka fu watadu ka gbia bambaiko riahe ya, ono gu banguapai ani amangaha wo ti ni nga  ka ngarasa tirani na agu apai nga ga Mbori. (Oni gedi ARomo 1:11, 12.) Ka si vura du nga kina wiri taata riahe duho, gu sungo re rengbe arengba ka du ni wenehe gbe.

14. Gine nayugo gupai nga Marata amoi wene kpiapai furani nibipa dia rugute kugume?

¹⁴ Ya mo Marata adi ga Yesu rugute kugume ki wirikipai behe? Ri aima mangaha wo. Ho gu mokedi nangia Yoane atona ka ke gu pangbanga ni du tipa kawiri Marata, ko aya: “Yesu anakpi nyemu Marata akpi, na wirinari, na Razaro.” (Yo. 11:5) Gere adu dungu adiwi naima manga fuo gu regbo Yesu arugu Marata re. Si nayugo gupai ziazia nga, Marata aakpingo pai kuti Yesu mbiko gu rugute ko afuhe furi te. Ri aima diaha kugume. Ri amoi wene kpiapai furani rogo gipai re, bambiko da du dagbarani si naaidanga i fu rugute funi ti kura aregbo ya?

15, 16. (a) Ginipai Marata aima mangaha tigaha ho kawiiri aawoka ni? (b) Tipagine rengbe ani ka ya ti ni wẽ aMarata na Maria akido ku korokoro mangu yo?

¹⁵ Ho kawiri Marata atona ka woka ni, ri aima ngerafuo ko tigaha nyanyaki na kaza. Ri amangi apai na omeri dũ tipa ko hu. Ono ga Razaro kaza aandu kina ku mbatayo nyanyaki. Adawiriko asungu patiko na kaza kini mbutiko. Marata aningere ku bangiri kawiiri yo kini tingidi kina pa gu dungu agarã i narakihe sa na agu aregbo angbarago i agbiaha na aregbo gberarago a.

¹⁶ Ho aMarata na Maria abihe ni nga pai ho ka i mangihe berewe tipa kawiriyo si ki undo te, i akedi sunge fuo Yesu. Ko aatungusapai rogo gu rago baturõho adu nga rame ue nga ga nduge. Gupai i akedi sunge na ni angia: “Gbia, mo ngére gu ko mo nakpi nyemu ko, ko na kaza.” (Yo. 11:1, 3) I aima ino gupai nga Yesu anaakpinyemu kawiriyo akpi, na i adu na idapase kuti gupai nga Yesu rengbe arengba ka mangapai tipa ka undo bakureako. Ya mo i aapido Yesu nga ko nika ye aye mbata fu kpi kawiriyo? Ka si duwo, i aakido ku korokoro mangu yo. Razaro akpi.

17. Ginipai nairiwo ti Marata, na ri amangipai wai ho ri agihe ni nga Yesu ima mbeda kada?

¹⁷ AMarata na Maria akpari kawiriyo, ki mbakadipai tipa ko i kpisidi ko, na ki di gu dungu agino kugume naaye Betania yo na rogo agu arago naadu patihe tipa ka biyo na pakpio kawiriyo. Kada ku ane, wiri fugo ho naye yo du Yesu ni te. Isoke Marata aima tona ka bakabangiiri wa regbo aaima. Ono fuo manga Razaro arame biama ku murã yo, Marata agi gupai nga Yesu ima  mbeda ku rogo gu gbata re. Wa Marata angia ngangara dee ti aregbo dũ, ri aguari nibasa zanga gumbaha fu Maria ka ndu ka gbia Yesu kina gene.—Oni gedi Yoane 11:18-20.

18, 19. Marata agumbapa gini maabangirise, na tipagine gari idapase adu ti ni ni nyanyakihe gbe?

¹⁸ Ho Marata atuka bangiiri ni ki bi Bairari, ri agumba gupai naima digo nifudi ri i na Maria tipa dungu arame. Ri aya: “Gbia, ka mo adu erẽ, ka kawire akpi nga te.” Ono ga Marata maabangirise na idapase aakpingo te. Ri ape gupai berewe nga: “Mi ini aina kina awere ya, gu he mo akpara fu Mbori tipa ha, Mbori afú he afu foro.” Yesu ape gupai ni ipo ka nyakasa gari idapase nga: “Kawiro azínga azinga berewe.”—Yo. 11:21-23.

¹⁹ Marata aberẽhe tigari nga Yesu aafura tipa gu zingabekpio du ku mbatayo, si du ri aya ti ni: “Mi ini aina ya ko azínga azinga berewe rago zingabekpio ti yangara rame.” (Yo. 11:24) Gari idapase kuti zingabekpio aima nyaka gbe. Kura abarumbatayo  nga ga aYudo yó i anaayamba yó nga aSadoke aaidanga kuti gupai nga zingabekpio nika du adu te, wa i avura ino vurũ nga Ziazia Kekeapai nagumba gipai re agumba ziazia. (Dan. 12:13; Mk. 12:18) Ono Marata aima ino nga Yesu aima yugopa zingabekpio fu aboro na ko aima zingisa bete aboro a be kpio, wa vura duhe nga guni ho nakpi ki di gbanga regbo wa Razaro te. Ri aainongo gupai nika manga ti gu regbo re te.

20. Oni sakingo rogo gu fugo Yesu yo du ni kekehe rogo Yoane 11:25-27 na gu karagapai Marata afuhe.

²⁰ Yesu agumba gupai ka bangiri boro agonga ti ni ya nga: “Mi nga zingabekpio, nga unga.” Nirengo, Yekova Mbori ima asiapa zingisa kpikpi aboro rogo zegino dunduko fu Yesu. Yesu asana Marata ki ya: “Mo idi pa gere?” Ri ki fu gu karagapai fura yó tipaha ti tonatona gi kapita re. Ri aima ida kuti gupai nga Yesu nga Kristo, watadu Masiya, na ko nga Wiri Yekova Mbori, na ko nga gu boro anebi agumba pani nga ní nika ye ku zegino.—Yo. 5:28, 29; oni gedi Yoane 11:25-27.

21, 22. (a) Wai Yesu ayugu gako nunga ho ko abi aboro ni i nirungo tipa Razaro? (b) Oni sakingo wai pa zinga Razaro be kpio adu.

²¹ Ya mo Yekova Mbori na Wiriko nga Yesu Kristo nabi gu idapase duwa ga Marata na kikiipaha? Agu apai namangi fuo gure Marata kini bihe abi nafu karagapai sa gu sanahe re. Ri aoro ki yambu tameri. Fuo gure, Marata abi gupai nga nunga aima zio Yesu ni kerehe wa ko aafura na Maria gbiati gu dungu aboro naadu ho. Ri abi aume ami niuka bangiriko yo mbiko gu rungo kpio aye na ni. Ri ki gi fugo Yesu a ko niya wẽ i di mbia kusayo ti ngbadimo murã kawiiri.—Yo. 11:28-39.

²² Marata aya fu Yesu wẽ wa Razaro naima ra ku murã yo biama, ko ima tona ka fũ. Ono Yesu ki ya furi: “Mi naya nga foro, ka mo idi pa re, mo bi ga Mbori taarimo, te?” Ri aidi pako, na ri ki bi ga Mbori taarimo nirengo. Ti gu regbo re nibasa, Yekova Mbori afu tandu fu Wiriko ko zingisi Razaro be kpio ko kidu ni ungako berewe! Oni berẽnga pa agu apai namangi nga gu bangiri Marata aagonga ti ni daho ri akpi ni ya: Yesu azinahe ki ya, “Razaro, mo kúru”; woro Razaro apoi ko nikatawa tiko murã yo na ko ki kuru ni kãikãi ko na agu aroko i akpisidi ko na ni; Yesu azinahe ki ya, “Oni záki ko, ko ndú”; na aMarata na Maria aima ora nirengo ki dungo kawiriyo. (Oni gedi Yoane 11:40-44.) Marata aukaga omeri!

23. Ginipai du Yekova na Yesu na nyemu ka mangaha foro, na ginipai si aida mo mangihe tipa ka gbiaha?

²³ Gi pangbanga re nayugo gupai nga kina boro rengo du  nzunzu nga aboro nika zinga azinga be kpio; si nga gupai Ziazia Kekeapai ayugoho ayugo ziazia na si nga gupai ga Yekova amoyambu aima inoho bakuruyo. (Eyo. 14:14, 15) Yekova na Wiriko ima du na nyemu ka fu mosoro fu agu aboro du na idapase, a wa i afuhe fu aMarata, na Maria, gbiati Razaro. Gu mosoro re kina beyo tipa ro a ka mo sonosi nyanyaki idapase.

24. Gini yangarapai Ziazia Kekeapai napehe tipa Marata?

²⁴ Ziazia Kekeapai fura tipa Marata berewe bara sa gbua. Si angia tonatona gu poso Yesu akpi rogoho. Yesu aima ino nga ko nika rungo arungo gbe bara ti digido gu poso re, sidu, ko andu berewe ku Betania yo kua agi abakureako yo re. Yo du ko aru ni ka ndu ku Yerusarema yo nga gu baturõho adu na ni nga akirometere biata. AYesu na Razaro aarihe kua gu Simona yo nangia boro ngbataka Betania yo, na gure gu nga gu yangara regbo fura yó tipa Marata ki ya: “Marata ki nifu he.”—Yo. 12:2.

25. Tipagine duhe ti ni areme ni pa maku kadu na adee rogo adungurati wa Marata?

²⁵ Gu dee re aima ngia kere namangisunge nzunzu! Gu bambata regbo fura yó tipa ri rogo Ziazia Kekeapai, ri aamangasunge; gu yangara regbo fura yó tipa ri, ri aamangasunge a ka undo agu aboro naadu pati ri. Agu adungurati nga ga apefuo Kristo areme na wene adee rogoho wakina Marata, nga aguyo nga ngangara adee na aboro gamahe. I nayugo gayo idapase rogo mangapai ni fu yó tiyo ka mangasunge fu Yekova na ka undo akurayo. Ya mo Marata anye kuti manga gupai re kindi? Wo si awiraha. Ka si duwo, ri amangipai ni tatamana, bambiko dungu aʹasada naadu furi ku mbatayo.

26. Ginipai ga Marata idapase aundori ri mangihe?

²⁶ Fuo bete arame gbua, Marata agbia tiri berewe na gu rungo nga ga pakpio bawene Bairari nga Yesu. Kina gu gbigbita airabiriki naimi Yesu i naidi ka imo Razaro fuo Yesu zingisi ko be kpio, mbiko pa zinga ko be kpio asa badungu aboro i du na idapase. (Oni gedi Yoane 12:9-11.) Ono aMarata na awirinari araki kpio ki kparaka yó. Ani ainongo gu ngbatunga kpio i akpihe na gu regbo i akpi ti ni te, ono gupai tigu nga kina rengo nga: ga Marata bakere idapase aima undori ri hipai da ti kpio. Si du duhe ti ni ni nyanyakipa pai fu agu aKristano du areme i wiriki gu idapase nga ga Marata.